Γράφει η Νανά Παλαιτσάκη
Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο η διάσταση ανάμεσα στην θεωρία και στην πράξη. Το να επιχειρείς ως ασθενής να διαχειριστείς τα θέματά σου, είναι ένα θέμα – πρόβλημα τόσο πολυπαραγοντικό που δεν αφορά μόνο τους ασθενείς στην χώρα μας. Με την ευκαιρία που έδωσε η Ευρωπαϊκή Μέρα δικαιωμάτων ασθενών και η οποία χρονικά συνέπεσε με την Μεγάλη Παρασκευή, λίγες μέρες πριν η Ένωση Ασθενών Ελλάδας ( ΕΝ.ΑΣ. ΕΛ) στην εκδήλωση που έγινε στην Θεσσαλονίκη, υπό την αιγίδα του Α.Ε του Προέδρου της Δημοκρατίας, κυρίου Κωνσταντίνου Αν. Τασούλα, ξαναέθεσε θέματα που για μας τους ασθενείς τα οποία αποτελούν ζήτημα επιβίωσης.
Φυσικά όσο το πρόβλημα δεν αφορά τον υγιή πληθυσμό, οι άνθρωποι καθησυχάζουν εν μέρει, επειδή εμμένουν σε μια πλάνη ότι το πρόβλημα υγείας αφορά « τους άλλους» ή τα «παιδιά των άλλων», μέχρι την στιγμή που θα βρεθείς να πρωταγωνιστείς ως ασθενείς σε μια κατάσταση οδύσσειας που αφορά όλους τους εμπλεκόμενους με την Υγεία, την Πρόληψη και την ενημέρωση.
Όχι δεν θέλω να είμαι ούτε αφοριστική, ούτε απαισιόδοξη. Το αντίθετο έχω αποδείξει άλλωστε όμως αν και υπάρχουν εξελίξεις στον τομέα της υγείας με θετικό πρόσημο, υπάρχουν απέραντα θέματα που πρέπει ν’ αντιμετωπισθούν «χθες» όχι αύριο.
Αυτό που επιγραμματικά τέθηκε από την Ένωση Ασθενών ήταν « Δεν ζητάμε απλώς ισότητα στα λόγια, ζητάμε ισότιμη, ποιοτική πρόσβαση στην υγεία εδώ και τώρα».
Η Βάσω Ραφαέλα Βακουφτσή, Πρόεδρος της ΕΝ.ΑΣ.ΕΛ., τόνισε: «Η θεσμική θωράκιση του ρόλου των ασθενών είναι αναγκαία όσο ποτέ. Δεν αρκεί να αναγνωρίζονται τα δικαιώματα στα χαρτιά – απαιτείται εφαρμογή στην πράξη, σε κάθε νοσοκομείο, σε κάθε ιατρείο, σε κάθε γωνιά της Ελλάδας».
Μέσα από την προσωπική της αφήγηση για την καθημερινότητα ενός ασθενούς με χρόνιες παθήσεις, η Β. Βακουφτσή ανέδειξε τα κενά, τις καθυστερήσεις, την έλλειψη γιατρών, την άνιση πρόσβαση στη διάγνωση και τις θεραπευτικές επιλογές, φέρνοντας στο προσκήνιο τα ουσιαστικά εμπόδια που βιώνουν καθημερινά οι ασθενείς.
Ξέρω, ότι οι αφηγήσεις των ασθενών μερικές φορές μπορεί ν’ αποδώσουν ένα μικρό ποσοστό της πραγματικότητας που έχουμε βιώσει ασθενείς που έτυχε να νοσήσουμε από ένα σπάνιο ή πολύ σπάνιο νόσημα. Να θυμίσω απλώς επιγραμματικά ότι για να έχει ένας ασθενής που πάσχει από σπάνιο νόσημα διάγνωση πολλές φορές απαιτούνται έξι έως τριάντα χρόνια ! Η Β. Βακουφτσή αγωνίζεται, ενημερώνεται και δημοσιοποιεί τα προβλήματα των ασθενών διαρκώς ΕΔΩ με λόγο αγωνιστικό και επιχειρήματα, που αφορούν την ζωή όλων μας.
Οι Αντιπρόεδροι της Ένωσης, Μέμη Τσεκούρα και Θεοφανεία Τσαχαλίνα, επεσήμαναν τις σημαντικές γεωγραφικές και οικονομικές ανισότητες που βιώνουν οι ασθενείς καθημερινά, όπως προέκυψαν από τις τοπικές εκδηλώσεις της ΕΝ.ΑΣ.ΕΛ., οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τον Μάρτιο σε επιλεγμένες πόλεις της χώρας και αποτελούν μέρος σχετικού position paper που συνέταξε η Ένωση (επισυνάπτεται):
• Έλλειψη προσωπικών γιατρών και ανεπαρκής πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας που καθιστούν δύσκολη την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη για πολλούς πολίτες
• Έλλειψη γιατρών ειδικοτήτων (όπως ρευματολόγοι, ογκολόγοι και διαβητολόγοι) στην περιφέρεια κάτι που αναγκάζει τους ασθενείς να ταξιδεύουν σε μεγαλύτερες πόλεις, με αποτέλεσμα την επιβάρυνση των οικογενειακών προϋπολογισμών και την καθυστέρηση στη φροντίδα
• Έλλειψη νοσηλευτικού προσωπικού που οδηγεί σε υποβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών
• Έλλειψη εξειδικευμένων υπηρεσιών σε απομακρυσμένες περιοχές με αποτέλεσμα καθυστερήσεις στη θεραπεία των ασθενών
• Σοβαρές δυσκολίες εύρεσης ραντεβού μέσω της τηλεφωνικής γραμμής 1535 και οι μεγάλοι χρόνοι αναμονής για πρωινά ραντεβού σε δημόσιες δομές, οδηγούν πολύ συχνά τους ασθενείς σε ιδιωτικές δομές επιβαρύνοντας σημαντικά το μηνιαίο προϋπολογισμό τους
• Έλλειψη ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού και ασθενοφόρων και δυσκολίες λόγω ελλιπούς συντήρησης ή ανεπαρκούς στελέχωσης στη λειτουργία των ιατρικών μηχανημάτων
• Οικονομική εξάντληση λόγω των υψηλών ιδιωτικών δαπανών για υγεία, όπου σε πολλές περιπτώσεις οι ασθενείς καλύπτουν σχεδόν εξ’ολοκλήρου υπηρεσίες ψυχολογικής και διατροφολογικής υποστήριξης, φυσικοθεραπείες κ.α.
Επισήμαναν, δε χαρακτηριστικά ότι «η διεύρυνση του χάσματος στην πρόσβαση συνιστά κατάφωρη παραβίαση του δικαιώματος στην υγεία και απαιτεί άμεση, συλλογική αντίδραση».
Η Κατερίνα Κουτσογιάννη, Α’ Αντιπρόεδρος της Ένωσης, ανέδειξε τη χρονοβόρα διαδικασία έγκρισης και αποζημίωσης νέων θεραπειών, επισημαίνοντας τη δυσκολία πρόσβασης ειδικά στην περιφέρεια και τις ανισότητες που προκύπτουν. Επιπλέον, η Α’ Αντιπρόεδρος παρουσίασε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς στην πρόσβαση στις κλινικές μελέτες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για καλύτερη ενημέρωση και συμμετοχή των ασθενών, καθώς και την ανάγκη γεωγραφικής ισότητας στη διεξαγωγή τους.
Κλείνοντας, η Κ. Κουτσογιάννη τόνισε την ανάγκη για πολιτικές παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν τη δημόσια χρηματοδότηση, την έγκριση και αποζημίωση φαρμάκων καθώς και τη μείωση της οικονομικής επιβάρυνσης για τους ασθενείς.
Τα αιτήματα των ασθενών
• Ολοκλήρωση του Υγειονομικού Χάρτη της χώρας με βάση τις πραγματικές ανάγκες του πληθυσμού και σε συνάρτηση με επιδημιολογικά και πληθυσμιακά δεδομένα
• Μείωση της ιδιωτικής δαπάνης και ελάφρυνση του οικονομικού βάρους των ασθενών για φάρμακα και υπηρεσίες
• Εφαρμογή κινήτρων για επαγγελματίες υγείας ώστε να υπηρετούν σε απομακρυσμένες και υποεξυπηρετούμενες περιοχές
• Διεύρυνση της τηλεϊατρικής για την κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών
• Ενίσχυση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και της διαχείρισης χρόνιων παθήσεων με την αύξηση της χρηματοδότησης για την προληπτική φροντίδα και τη διασφάλιση της συνεχούς παρακολούθησης των χρόνιων ασθενών
• Επιτάχυνση της πρόσβασης στη φαρμακευτική καινοτομία και άρση των σημαντικών καθυστερήσεων που αφορούν στη διάθεση και μερική διαθεσιμότητα καινοτόμων φαρμάκων μέσω ΙΦΕΤ, στη χρονοβόρα και πολύπλοκη διαδικασία αιτήσεων, στην υψηλή ιδιωτική δαπάνη για αναγκαία σκευάσματα, καθώς και στις μεγάλες καθυστερήσεις στην εξυπηρέτηση από τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ
• Συνεχιζόμενη Ασθενοκεντρική Εκπαίδευση του ιατρικού & νοσηλευτικού προσωπικού, έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν τον ασθενή με σεβασμό στις προσωπικές αξίες, τις προτιμήσεις και τις ανάγκες του, να ενθαρρύνουν την ενεργή συμμετοχή του ασθενούς στις αποφάσεις που αφορούν την υγεία του και τέλος να επικοινωνούν αποτελεσματικά και με ενσυναίσθηση
• Μεγαλύτερη διαφάνεια και καθιέρωση της ουσιαστικής συμμετοχής των ασθενών στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για την πολιτική υγείας και της ενίσχυσης των μηχανισμών προστασίας των δικαιωμάτων τους
• Καθορισμός δεικτών για την αξιολόγηση των υπηρεσιών υγείας, με ενεργή συμμετοχή των ασθενών στη διαδικασία και συστηματική, διαφανή ενημέρωση σχετικά με τα αποτελέσματα της αξιολόγησης
• Αναβάθμιση και Ενίσχυση των Γραφείων Προστασίας Δικαιωμάτων Ληπτών Υπηρεσιών Υγείας προκειμένου να καταστούν ουσιαστικό σημείο ανατροφοδότησης στο πεδίο της αξιολόγησης και επαφής του πολίτη με τη Διοίκηση
Δέσμευση για Ισότιμη Πρόσβαση στη Δημόσια Υγεία από την Ένωση Ασθενών Ελλάδας
Έχοντας επίγνωση των ανωτέρω, η Ένωση Ασθενών Ελλάδας παραμένει προσηλωμένη στην υποστήριξη ενός πιο δίκαιου και ασθενοκεντρικού συστήματος υγείας, ενώ δεσμεύτηκε να συνεχίσει τον αγώνα της για την εξασφάλιση ισότιμης πρόσβασης στην υγεία. Ειδικότερα, η Β. Βακουφτσή ανέφερε ότι η Ένωση θα υλοποιήσει ένα πρόγραμμα καταγραφής των ανισοτήτων στην υγεία σε όλη την Ελλάδα και θα εκπονήσει μελέτη για την άμεση ιδιωτική δαπάνη των ασθενών για υπηρεσίες και αγαθά υγείας, προκειμένου να συγκροτηθούν προτάσεις για την πλήρη υγειονομική κάλυψη όλων.
Ταυτόχρονα, κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να συνεργαστούν για τη δημιουργία ενός μέλλοντος με ισότιμη και αποτελεσματική υγειονομική περίθαλψη, ευχαριστώντας τους για τη συμμετοχή τους και επισημαίνοντας τη συνεχιζόμενη προσπάθεια για την αναβάθμιση του συστήματος υγείας στην Ελλάδα.
Ανισότητες στις Υγειονομικές Υπηρεσίες και Πρόσβαση στη Φαρμακευτική Καινοτομία: Σύγχρονα Ζητήματα και Προκλήσεις
Ο Καθηγητής Διοίκησης και Οργάνωσης Υπηρεσιών Υγείας Δ.Π.Θ., Νίκος Πολύζος, κατά την κεντρική ομιλία του, ανέφερε ότι παρά τις αυξήσεις των τελευταίων χρόνων, η Ελλάδα παραμένει πίσω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο στη χρηματοδότηση της υγείας, με τις υγειονομικές δαπάνες της χώρας να ανέρχονται στο 9,5% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος στην Ε.Ε. είναι 11%.
Βασιζόμενος σε πρόσφατα στοιχεία του ΟΟΣΑ (Health at a Glance 2024) για τις ανικανοποίητες ανάγκες των συμπολιτών μας κυρίως εξαιτίας του κόστους, τόνισε ότι η χρηματοδότηση της υγείας παραμένει ένα διαρθρωτικό ζήτημα, ενώ η πολύ υψηλή ιδιωτική δαπάνη τα τελευταία χρόνια κοντά στο 35% χρειάζεται να μειωθεί, όπως συνέστησε ο Καθηγητής. Στο φάρμακο, η χώρα μας βρίσκεται κοντά στο μέσο όρο της ΕΕ στην αποδοχή και την είσοδο καινοτόμων φαρμάκων, αλλά με σημαντικές καθυστερήσεις, που πρέπει να αρθούν. Στο ΕΣΥ και την αντίστοιχη χρηματοδότηση θα πρέπει να βρεθούν τρόποι άρσης των σχετικών ανισοτήτων, με την ελάφρυνση των ιδιωτικών δαπανών για υγειονομικές υπηρεσίες και την αντιμετώπιση των μακρών λιστών αναμονής, με τη κάλυψη απομακρυσμένων περιοχών, αλλά και την αναδιοργάνωση του.
Αν ολοκληρώσατε την ανάγνωση θ’ αντιληφθήκατε γιατί επέλεξα τον συγκεκριμένο τίτλο στο κείμενο μου.
