Σε πρόσφατη δημοσίευση στο σημαντικότερο επιστημονικό ιατρικό περιοδικό του κόσμου στο New England Journal of Medicine, ο Καθηγητής Θεραπευτικής – Αιματολογίας – Ογκολογίας Μελέτιος (Θάνος) Δημόπουλος (τ. Πρύτανης του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) είναι ο πρώτος συγγραφέας σε μία σημαντική κλινική μελέτη, η οποία τροποποιεί τη διαχείριση πολλών ασθενών που διαγιγνώσκονται με ασυμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα.
Το ασυμπτωματικό πολλαπλούν μυέλωμα (ΑΠΜ) αποτελεί μια ενδιάμεση κλινική κατάσταση μεταξύ της μονοκλωνικής γαμμαπάθειας απροσδιόριστης σημασίας (MGUS) και του συμπτωματικού πολλαπλού μυελώματος (ΠΜ). Οι ασθενείς υψηλού κινδύνου έχουν σημαντικά αυξημένη πιθανότητα εξέλιξης σε ενεργή νόσο εντός σύντομου χρονικού διαστήματος.
Η κλινική μελέτη AQUILA (Dimopoulos MA και συνεργάτες) είναι μια διεθνής, πολυκεντρική, τυχαιοποιημένη κλινική μελέτη φάσης 3, στην οποία η Θεραπευτική Κλινική ΕΚΠΑ διαδραμάτισε κομβικό ρόλο και ο Καθηγητής Μελέτιος (Θάνος) Δημόπουλος ήταν ο κύριος ερευνητής και πρώτος συγγραφέας. Η μελέτη αξιολόγησε την αποτελεσματικότητα της θεραπείας με δαρατουμουμάμπη, ένα μονοκλωνικό αντίσωμα έναντι του αντιγόνου CD38 στην επιφάνεια των πλασματοκυττάρων, έναντι της ενεργής παρακολούθησης σε ασθενείς με ΑΠΜ υψηλού κινδύνου. Η μελέτη περιέλαβε συνολικά 390 ασθενείς, οι οποίοι τυχαιοποιήθηκαν σε δύο ομάδες: η πρώτη έλαβε θεραπεία με δαρατουμουμάμπη υποδορίως για τρία έτη, ενώ η δεύτερη ομάδα υποβλήθηκε σε στενή παρακολούθηση χωρίς θεραπεία.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι ασθενείς που έλαβαν δαρατουμουμάμπη παρουσίασαν σημαντικά χαμηλότερο κίνδυνο εξέλιξης της νόσου ή θανάτου κατά 51% σε σχέση με την ομάδα παρακολούθησης. Συγκεκριμένα, η επιβίωση χωρίς εξέλιξη της νόσου (PFS) στα 5 έτη ήταν 63% στην ομάδα της δαρατουμουμάμπης συγκριτικά με μόλις 41% στην ομάδα παρακολούθησης. Επιπλέον, καταγράφηκε μια τάση για βελτιωμένη συνολική επιβίωση (OS) στην ομάδα που έλαβε δαρατουμουμάμπη. Οι παρενέργειες από τη θεραπεία με δαρατουμουμάμπη ήταν γενικά διαχειρίσιμες, με τις σοβαρότερες να περιλαμβάνουν λοιμώξεις και αντιδράσεις στο σημείο της ένεσης. Τα δεδομένα αυτά υπογραμμίζουν ότι η πρώιμη θεραπευτική παρέμβαση με δαρατουμουμάμπη σε επιλεγμένους ασθενείς με ΑΠΜ υψηλού κινδύνου για εξέλιξη σε συμπτωματικό ΠΜ μπορεί να καθυστερήσει ουσιαστικά την εξέλιξη της νόσου, υποστηρίζοντας την ανάγκη για αναθεώρηση των σημερινών πρακτικών παρακολούθησης.
Ιδιαίτερης σημασίας για τη δημοσίευση αυτής της μελέτης είναι και το γεγονός ότι συνδυάστηκε και με άρθρο σύνταξης (Editorial comment) με τον τίτλο Targeting the Tumor and the Immune System in Smoldering Multiple Myeloma από τους Francesco Maura M.D. and P. Leif Bergsagel M.D.
