Η «Ελένη», η οποία αποτελεί την πρώτη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Βασιλικής Επισκοπής στη Φιλιππούπολη, ταξιδεύει στη Νέα Υόρκη στις 19, 20 και 21 Ιουνίου
Η Ιόλη Ανδρεάδη επιστρέφει και φέτος στη Νέα Υόρκη και στο off-off Broadway θέατρο του Μανχάταν THE TANK για να παρουσιάσει την «Ελένη» του Ευριπίδη και γίνεται η πρώτη Ελληνίδα σκηνοθέτιδα που παρουσιάζει έξι σκηνοθεσίες μέσα σε έξι χρόνια στη θεατρική μητρόπολη.
Η «Ελένη», η οποία αποτελεί την πρώτη θεατρική παράσταση που ανέβηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Βασιλικής Επισκοπής στη Φιλιππούπολη, ταξιδεύει για να παρουσιαστεί στη Νέα Υόρκη στις 19, 20 και 21 Ιουνίου, με την ευγενική χορηγία του Κοινωφελούς Ιδρύματος Γεωργίου και Βικτωρίας Καρέλια, την υποστήριξη της Carnegie Hospitality Group και υπό την αιγίδα του Γενικού Προξενείου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη.
Όλους τους ρόλους του έργου ενσαρκώνει η Βασιλική Τρουφάκου. Μαζί της επί σκηνής ο κρουστός Νίκος Τουλιάτος. Τη διασκευή υπογράφουν η Ιόλη Ανδρεάδη και ο Άρης Ασπρούλης.
Η παράσταση παρουσιάζεται με αγγλικούς υπέρτιτλους.
Με το βαθύ στηθόδεσμο, τον ήλιο στα μαλλιά, κι αυτό
το ανάστημα
ίσκιοι και χαμόγελα παντού
στους ώμους στους μηρούς στα γόνατα
ζωντανό δέρμα, και τα μάτια
με τα μεγάλα βλέφαρα,
ήταν εκεί, στην όχθη ενός Δέλτα.
Και στην Τροία;
Τίποτε στην Τροία – ένα είδωλο.
Έτσι το θέλαν οι θεοί.
Κι ο Πάρης, μ’ έναν ίσκιο πλάγιαζε σα να ήταν
πλάσμα ατόφιο
κι εμείς σφαζόμασταν για την Ελένη δέκα χρόνια.
– Γ. Σεφέρης
Λίγα λόγια για το έργο
Λένε πως ένας βάρδος παλιός, ο Στησίχορος, έξι γενιές πριν από τον Ευριπίδη, σε ένα ποίημά του κατηγόρησε την Ελένη ότι άφησε τον άντρα της για τον Πάρη και με την αμαρτία της αυτή κατέστρεψε τόσο την Ελλάδα, όσο και την Τροία. Όμως, η Ελένη μετά το θάνατό της έγινε θεά. Γι’ αυτό και τη στιγμή που το έγραψε το άδικο αυτό ποίημα ο Στησίχορος τιμωρήθηκε: έμεινε τυφλός. Και το μετάνιωσε. Και έγραψε καινούριο ποίημα. Καινούργιο τραγούδι.
Σε αυτό ανασκεύασε τις κατηγορίες του, χρησιμοποιώντας τον αρχαίο μύθο, σύμφωνα με τον οποίο στην Τροία δεν πάτησε ποτέ η Ελένη, αλλά η σκιά της. Ενώ την ίδια τη φυγάδευσαν οι θεοί στην Αίγυπτο, όπου περίμενε το Μενέλαο να γυρίσει από τον πόλεμο και να φύγουνε μαζί για την πατρίδα. Και με το που το έγραψε το καινούριο αυτό τραγούδι ο Στησίχορος, ξαναβρήκε αμέσως την όρασή του.
Στην εκδοχή αυτή της Ελένης του Ευριπίδη για μία ηθοποιό, η Ελένη καταφτάνει στη σκηνή, μόνη και τυφλή σαν αρχαία ραψωδός, αλλά με άλλες, ελευσίνιες δυνάμεις να ξυπνάνε μέσα της ωθώντας την ν’ αφηγηθεί την ιστορία της. Την ιστορία μιας σκιάς.
Σημείωμα της σκηνοθέτριας
Η «Ελένη» του Ευριπίδη δεν είναι μια ιλαροτραγωδία. Είναι ένα έργο τρομακτικά επίκαιρο και σπαρακτικό. Ένα έργο τραγικό που μιλά για το ‘εδώ και τώρα’. Ένα έργο για τη γυναίκα. Και ένα έργο για τον πόλεμο. Για τη ριζική αθωότητα της γυναίκας και για τον τρόπο που η μοίρα της τόσο συχνά υφαίνεται αποκλειστικά μέσα από τις αποφάσεις και τη βία των ανδρών. Ένα έργο για την ανώφελη τρέλα του πολέμου και για τα αδειανά πουκάμισα που χαρίζει ως τρόπαια. Ένα έργο για τον παραλογισμό της μάχης και τις πληγές του έρωτα. Ένα έργο για την ομορφιά ως πηγή δυστυχίας.
Επιλέγω αυτό το «γυναικείο έργο» να το ερμηνεύσει ολόκληρο μια γυναίκα ηθοποιός, η Βασιλική Τρουφακου, αντιμετωπίζοντας μέσα σε μια ώρα πολλαπλούς ρόλους της ιστορίας, αντρικούς και γυναικείους, νεότερης και μεγαλύτερης ηλικίας, γιατί θέλω να διερευνήσουμε, κόντρα στα ερμηνευτικά και σκηνοθετικά στερεότυπα, τη γυναικεία ταυτότητα και το γυναικείο σώμα ως πολύμορφο σκηνικό βίωμα και ως πηγή σύνδεσης με τη ρίζα του τραγικού.
Συνοδοιπόρος σε αυτή τη σκηνική διαδρομή ως πολύτιμος συνομιλητής είναι ο ρυθμός, μέσα από το τελετουργικό ηχητικό τοπίο των κρουστών του Νίκου Τουλιάτου.
– Ιόλη Ανδρεάδη
Η «Ελένη» του Ευριπίδη σε σκηνοθεσία Ιόλης Ανδρεάδη δημιουργήθηκε στο Διεθνές Εργαστήριο Αρχαίου Δράματος του Φεστιβάλ Φιλίππων υπό την Καλλιτεχνική Διεύθυνση του Θοδωρή Γκόνη, ενώ αποτέλεσε την πρώτη ιστορικά θεατρική παράσταση που ανέβηκε στον αρχαιολογικό χώρο της Αρχαίας Βασιλικής Επισκοπής στη Φιλιππούπολη, κατόπιν πρόσκλησης του τότε Υπουργού Πολιτισμού της Βουλγαρίας Krastyu Krastev.
Συντελεστές
Μετάφραση: Γιάγκος Ανδρεάδης
Σκηνοθεσία – Κίνηση: Ιόλη Ανδρεάδη
Διασκευή: Ιόλη Ανδρεάδη & Άρης Ασπρούλης
Κοστούμια: Ioanna Kourbela
Διασκευή τραγουδιού: Danai Nielsen
Φωτογραφίες: Κική Παπαδοπούλου & Ηλίας Κοτσιρέας
Ελένη, Τεύκρος, Χορός, Μενέλαος, Τροφός, Κάστωρ & Πολυδεύκης: Βασιλική Τρουφάκου
Ζωντανά επί σκηνής ο μουσικός περφόρμερ Νίκος Τουλιάτος
