Η λιπώδης νόσος του ήπατος, ο διαβήτης, ο καρκίνος του πνεύμονα, η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική νόσος θα αντιμετωπίζονται… αποτελεσματικότερα.
Στην Ελλάδα, και ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα, η παρατεταμένη οικονομική κρίση από την εποχή των μνημονίων έχει αφήσει βαθύ αποτύπωμα στην υγεία των πολιτών. Η φτώχεια, η κακή διατροφή λόγω περιορισμένων πόρων και η μειωμένη πρόσβαση σε ποιοτική υγειονομική περίθαλψη έχουν αυξήσει τα ποσοστά παθήσεων όπως η παχυσαρκία, ο διαβήτης, ο καρκίνος και οι καρδιακές παθήσεις. Σε περιοχές όπως η Μακεδονία και η Θράκη, όπου οι αγροτικές κοινότητες συχνά στερούνται τακτικών ιατρικών εξετάσεων και η διατροφή απομακρύνεται από τη μεσογειακή παράδοση, τα προβλήματα αυτά γίνονται ακόμα πιο έντονα.
Από το κακό στο χειρότερο
Η λιπώδης νόσος του ήπατος επηρεάζει περίπου 25-30% του ελληνικού πληθυσμού, ο διαβήτης αγγίζει το 11,6% των ενηλίκων, ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα, με 5.000 νέες περιπτώσεις ετησίως, παραμένει φονικός, ιδιαίτερα στη Βόρεια Ελλάδα όπου το κάπνισμα φτάνει το 40% στους άνδρες. Η καρδιακή ανεπάρκεια και η νεφρική νόσος, που συχνά οδηγούν σε οίδημα, πλήττουν το 1-2% και το 10-20% του πληθυσμού αντίστοιχα, με υψηλότερα ποσοστά σε ηλικιωμένους αγροτικούς πληθυσμούς.
Νέα δεδομένα, νέες ελπίδες
Ο Σεπτέμβριος του 2025 έφερε σημαντικά νέα στον τομέα της ιατρικής, με καινοτομίες που μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των ασθενειών. Στις 16 Σεπτεμβρίου, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο παρουσίασαν το φάρμακο ION224, μια πολλά υποσχόμενη θεραπεία για τη λιπώδη νόσο του ήπατος, γνωστή και ως μεταβολική δυσλειτουργία-σχετιζόμενη στεάτωση ήπατος. Αυτή η πάθηση, που συνδέεται με την παχυσαρκία και τον διαβήτη, μπορεί να οδηγήσει σε κίρρωση ή καρκίνο του ήπατος. Το ION224 σταματά ένα ένζυμο που προκαλεί τη συσσώρευση λίπους στο ήπαρ, και οι κλινικές δοκιμές δείχνουν εντυπωσιακά αποτελέσματα. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι σύντομα θα πάρει έγκριση, προσφέροντας ελπίδα σε εκατομμύρια ασθενείς, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, όπου η παχυσαρκία έχει αυξηθεί λόγω αλλαγών στη διατροφή και οικονομικών πιέσεων.
Φθηνότερα και καλύτερα
Στις 5 Σεπτεμβρίου, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ενημέρωσε τη λίστα με τα βασικά φάρμακα, προσθέτοντας θεραπείες για τον καρκίνο, όπως για τη λευχαιμία και διάφορους όγκους, καθώς και φάρμακα για τον διαβήτη που βοηθούν και στην παχυσαρκία, όπως η σεμαγλουτίδη. Αυτά τα φάρμακα είναι πιο φθηνά, κάτι που είναι κρίσιμο για την Ελλάδα, όπου η οικονομική κρίση έχει περιορίσει την πρόσβαση σε ακριβές θεραπείες. Στις 15 Σεπτεμβρίου, εγκρίθηκε το Enbumyst, ένα ρινικό σπρέι για όσους υποφέρουν από πρήξιμο λόγω προβλημάτων στην καρδιά, το ήπαρ ή τα νεφρά. Εύχρηστο και γρήγορο, αυτό το φάρμακο μπορεί να βοηθήσει πολλούς, ειδικά σε περιοχές όπως η Βόρεια Ελλάδα, όπου οι ηλικιωμένοι με χρόνια νοσήματα είναι πολλοί.
Στη ρίζα του προβλήματος
Ο Αύγουστος του 2025 πρόσθεσε μια ακόμα σημαντική εξέλιξη. Στις 8 Αυγούστου, η Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ ενέκρινε το Hernexeos, γνωστό και ως ζονγκερτινίμπ, για μια σπάνια μορφή καρκίνου του πνεύμονα με γενετικές μεταλλάξεις HER2. Αυτό το φάρμακο, το πρώτο του είδους του, στοχεύει ακριβώς τις μεταλλάξεις που προκαλούν τον καρκίνο, δίνοντας ελπίδα σε ασθενείς χωρίς άλλες θεραπευτικές επιλογές. Βελτιώνει την ποιότητα ζωής, κάτι ιδιαίτερα σημαντικό και για τη χώρα μας, όπου ο καρκίνος του πνεύμονα παραμένει από τις κύριες αιτίες θανάτου, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα.
Με ΤΝ και με… κβαντικούς υπολογιστές!
Το 2025 φέρνει και άλλες συναρπαστικές εξελίξεις που μπορούν να ωφελήσουν την Ελλάδα. Η τεχνολογία CRISPR, που επιτρέπει την επεξεργασία γονιδίων, συνδυάζεται με άλλες μεθόδους για να δημιουργήσει θεραπείες για σπάνιες ασθένειες, αλλά και για πιο κοινές παθήσεις όπως ο καρκίνος και ο ιός HIV. Η τεχνητή νοημοσύνη (ΤΝ) παίζει πλέον καθοριστικό ρόλο, με το 30% των νέων φαρμάκων να ανακαλύπτονται με τη βοήθειά της, μειώνοντας το κόστος και τον χρόνο που χρειάζεται για να φτάσουν στους ασθενείς. Επιπλέον, οι κβαντικοί υπολογιστές, όπως αυτός που λειτουργεί στην κλινική του Κλίβελαντ σε συνεργασία με την IBM, λύνουν πολύπλοκα προβλήματα, ανοίγοντας δρόμους για νέες θεραπείες.
Στατιστικά σε όλον τον κόσμο
Παγκοσμίως, η λιπώδης νόσος του ήπατος επηρεάζει περίπου το 30% των ενηλίκων και είναι πιο συχνή σε περιοχές με υψηλά ποσοστά παχυσαρκίας και διαβήτη, όπως η Ανατολική Ευρώπη (80% σε διαβητικούς τύπου 2), η Μέση Ανατολή (71%) και η Ασία. Στις ΗΠΑ, η συχνότητα είναι 32%, ενώ στην Αφρική είναι χαμηλότερη (53%). Μέχρι το 2030, προβλέπεται αύξηση στο 38% λόγω της παχυσαρκίας. Ο καρκίνος του πνεύμονα με HER2 μεταλλάξεις, που αποτελεί το 1-4% των περιπτώσεων μη μικροκυτταρικού καρκίνου, είναι συχνότερος σε γυναίκες, μη καπνιστές και ασιατικούς πληθυσμούς, ενώ ο καρκίνος του πνεύμονα γενικά πλήττει χώρες με υψηλό καπνισμό, όπως η Κίνα και η Ανατολική Ευρώπη, με 2,2 εκατομμύρια νέες περιπτώσεις ετησίως. Η καρδιακή ανεπάρκεια, με συχνότητα 677 ανά 100.000 άτομα, και η νεφρική νόσος, που συνυπάρχει στο 30% αυτών των περιπτώσεων, είναι συχνές στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη, ενώ στην Ασία αυξάνονται λόγω διαβήτη. Να σημειωθεί ότι ο καρκίνος προκαλεί 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως, και ο διαβήτης επηρεάζει 830 εκατομμύρια ανθρώπους (10% των ενηλίκων), με υψηλότερα ποσοστά σε Πακιστάν, Αίγυπτο και Ινδία (άνω του 15%).
Νέα ρότα
Στην Ελλάδα, αυτές οι ασθένειες συνδέονται με την κακή διατροφή, την παχυσαρκία (32%) και το κάπνισμα (38%), προβλήματα που επιδεινώθηκαν από την οικονομική κρίση και τα μνημόνια όπως φαίνεται και από τις έρευνες της στατιστικής υπηρεσίας της ΕΕ. Σε κάθε περίπτωση η πρόληψη, μέσω υγιεινής διατροφής, άσκησης και τακτικών εξετάσεων, είναι απαραίτητη, ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα, όπου οι αριθμοί είναι περισσότερο απογοητευτικοί και ενδεικτικοί των προβλημάτων στην ποιότητα ζωής με τις σύγχρονες δομές υγείας σε… μεγάλη απόσταση από τους κατοίκους των περισσότερων νομών. Να θυμίσουμε ότι τα σοβαρά περιστατικά δεν αντιμετωπίζονται στα κέντρα υγείας ή στα νοσοκομεία της περιφέρειας αλλά διακομίζονται στα νοσοκομεία της Θεσσαλονίκης.
Πηγές:
Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Σαν Ντιέγκο, ανακοίνωση για το ION224, 16 Σεπτεμβρίου 2025: UC San Diego Health News.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, ενημέρωση λίστας βασικών φαρμάκων, 5 Σεπτεμβρίου 2025: WHO Essential Medicines List.
Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, έγκριση Hernexeos, 8 Αυγούστου 2025: FDA Approvals.
Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, στατιστικά για λιπώδη νόσο του ήπατος και διαβήτη, 2024-2025: WHO Diabetes Fact Sheet.
Μελέτες για παγκόσμια επιδημιολογία λιπώδους νόσου του ήπατος: Clinical Gastroenterology and Hepatology.
Στατιστικά για καρκίνο πνεύμονα και HER2: Journal of Clinical Oncology.
Παγκόσμια δεδομένα για καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική νόσο: Global Burden of Disease Study 2021.
Δεδομένα Ελλάδας: EMENO National Health Examination Survey και Journal of Thoracic Oncology.
Γενικές τάσεις καρκίνου και διαβήτη: The Lancet και IDF Diabetes Atlas 2025.
Γενικές τάσεις στην ιατρική έρευνα για το 2025: Nature Medicine και Science Daily.
Μελέτες για παγκόσμια επιδημιολογία NAFLD/MASH: Clinical Gastroenterology and Hepatology.
Στατιστικά για καρκίνο πνεύμονα και HER2: Journal of Clinical Oncology.
Παγκόσμια δεδομένα για καρδιακή ανεπάρκεια και νεφρική νόσο: Global Burden of Disease Study 2021.
Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, έγκριση Hernexeos, 8 Αυγούστου 2025: FDA Approvals.
Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, έγκριση Enbumyst, 15 Σεπτεμβρίου 2025: FDA Drug Approvals.
