Ο καρκίνος των ωοθηκών αποτελεί την δυσκολότερη θεραπευτικά γυναικολογική κακοήθεια. Η νόσος διαγιγνώσκεται συνήθως καθυστερημένα, σε προχωρημένο στάδιο, και παρά τη βέλτιστη χειρουργική αντιμετώπιση και τις σύγχρονες συστηματικές θεραπείες υποτροπιάζει σε υψηλό ποσοστό. Είναι επομένως επιτακτική η ανάγκη για νέες στρατηγικές πρόληψης και έγκαιρης ανίχνευσης της νόσου που θα αυξήσουν την επιβίωση των ασθενών. Δεδομένα από τον Παγκόσμιο Συνασπισμό για τον Καρκίνο των Ωοθηκών υπογραμμίζουν ότι η νόσος πρέπει να αναγνωριστεί ως παγκόσμιο ζήτημα υγείας, που απαιτεί προτεραιότητα σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Δυστυχώς, οι ως τώρα προσπάθειες προσυμπτωματικού ελέγχου της νόσου με κλασικές απεικονιστικές ή εργαστηριακές εξετάσεις έχουν αποβεί άκαρπες, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για αξιολόγηση νέων μοριακών μεθόδων στο πεδίο αυτό.
Σε αυτό το πλαίσιο, η Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω του προγράμματος Horizon Europe, χρηματοδοτεί το νέο έργο DISARM – Disarming the Silent Threat of Ovarian Cancer, 28 εταίρους από 12 χώρες. Το πρόγραμμα ξεκίνησε την 1η Σεπτεμβρίου 2025, έχει διάρκεια 4 ετών και συνολικό προϋπολογισμό 13,2 εκατομμυρίων ευρώ. Το πρόγραμμα που συντονίζεται από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Συστημάτων Επικοινωνιών και Υπολογιστών του Εθνικού Μετσόβιου έχει ως στόχο να καλύψει τα κενά στη διαχείριση του καρκίνου των ωοθηκών, δίνοντας έμφαση στην αξιολόγηση κινδύνου των φορέων κληρονομούμενων μεταλλάξεων που προδιαθέτουν για τη νόσο και στην έγκαιρη διάγνωση του νοσήματος στο γενικό πληθυσμό. Το πρόγραμμα συνδυάζει αποδεδειγμένα αποτελεσματικές τεχνολογίες, έτοιμες για ευρεία εφαρμογή, με καινοτόμες λύσεις που μπορούν να ενσωματωθούν στην καθημερινή κλινική πρακτική.
H Θεραπευτική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ (Νοσοκομείο Αλεξάνδρα), με τον Διευθυντή της Θεραπευτικής Κλινικής Καθηγητή και τ. Πρύτανη ΕΚΠΑ Θάνο Δημόπουλο και τον συντονιστή του έργου Επίκουρο Καθηγητή Μιχάλη Λιόντο έχει κομβικό ρόλο στο DISARM καθώς μεταξύ των άλλων συμμετέχει ενεργά στην κλινική ανάπτυξη του προγράμματος. Πιο συγκεκριμένα, η Θεραπευτική Κλινική θα συντονίσει την κλινική μελέτη που θα διεξαχθεί σε 5 χώρες (Ελλάδα, Ηνωμένο Βασίλειο, Πορτογαλία, Τσεχία και Λιθουανία) και θα αξιολογήσει τις καινοτόμες μεθόδους έγκαιρης διάγνωσης της νόσου που αναπτύσσονται στα πλαίσια του προγράμματος. Στη χώρα μας, η κλινική μελέτη θα πραγματοποιηθεί σε συνεργασία με την Μονάδα Γυναικολογικής Ογκολογίας του Νοσοκομείου Αλεξάνδρα (Υπεύθυνος Καθηγητής Κος Δημήτριος Χαϊδόπουλος) της 1ης Μαιευτικής και Γυναικολογικής Κλινικής του ΕΚΠΑ (Διευθυντής Κος Γεώργιος Δασκαλάκης). Παράλληλα, η Θεραπευτική Κλινική θα συνεργαστεί στενά με το Εργαστήριο Μοριακής Γενετικής του Ινστιτούτου «Δημόκριτος» με υπεύθυνη Ερευνήτρια της Κα Φλωρεντία Φωστήρα για την πολυπαραγοντική εκτίμηση και αξιολόγηση κινδύνου στον τακτικό κλινικό έλεγχο με χρήση πολυγονιδιακών ελέγχων (Polygenic Risk Score) που μπορεί να αποτελέσει μελλοντικά ένα χρήσιμο εργαλείο για την εξατομικευμένη εκτίμηση του κινδύνου εμφάνισης νεοπλασιών.
Το πρόγραμμα DISARM είναι μια ελπιδοφόρα προσπάθεια να μετασχηματιστεί η φυσική πορεία του καρκίνου ωοθηκών. Η Θεραπευτική Κλινική βρισκόμενη πάντα στην πρωτοπορία της αντιμετώπισης των Γυναικολογικών Νεοπλασιών στη χώρα μας συμμετέχει ενεργά στο πρόγραμμα DISARM με στόχο την παροχή υψηλής ποιότητας φροντίδας σε όλο το φάσμα αυτών των νοσημάτων αλλά και την παραγωγή γνώσης που θα βελτιώσει στο άμεσο μέλλον τις ζωές χιλιάδων γυναικών. Η συνεργασία της Θεραπευτικής Κλινικής με κορυφαίους επιστημονικούς φορείς της Ευρώπης και του Καναδά ενδυναμώνει την κοινή μας προσπάθεια για καλύτερη πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του καρκίνου των ωοθηκών.
Το έργο αυτό έχει λάβει χρηματοδότηση από το πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας Horizon Europe της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τη Συμφωνία Χρηματοδότησης αριθ. 101214318
