Η χολέρα — μια γνωστή, αλλά εδώ και δεκαετίες «θεωρητικά» υπό έλεγχο νόσος — κάνει επανεμφάνιση σε πολλές περιοχές του κόσμου, κυρίως στην Αφρική και τη Νότια Ασία. Σύμφωνα με πρόσφατα στοιχεία, η κατάσταση έχει χειροτερεύσει: περισσότερα κρούσματα, υψηλότερος κίνδυνος, και σοβαρά κενά στην πρόληψη και αντιμετώπιση.
Τι είναι η χολέρα;
Η χολέρα προκαλείται από το βακτήριο Vibrio cholerae και μεταδίδεται κυρίως μέσω μολυσμένου νερού ή τροφίμων. Χαρακτηρίζεται από έντονη υδαρή διάρροια, έμετο και γρήγορη αφυδάτωση — χωρίς άμεση και κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να αποβεί θανατηφόρα. Η νόσος συνδέεται στενά με πλημμελή υποδομή πόσιμου νερού, κακή αποχέτευση, φτώχεια και μετακινήσεις ανθρώπων. Αν και σε πολλές πιο ανεπτυγμένες χώρες η χολέρα έχει σχεδόν εξαφανιστεί λόγω καθαρού νερού και sanitation, σε μεγάλες περιφέρειες του κόσμου παραμένει «ζωντανή».
Η σημερινή εικόνα & οι προκλήσεις
- Σύμφωνα με άρθρο του The Guardian, το 2025 έχουν ήδη αναφερθεί περίπου 6.800 θάνατοι από χολέρα σε 32 χώρες — αριθμός που υπερβαίνει το αντίστοιχο διάστημα της προηγούμενης χρονιάς.
- Μια μελέτη του World Health Organization (WHO) για την περιοχή της Αφρικής σημειώνει πως η χολέρα «παγιοποιείται» σε πολλές χώρες και οι υποδομές νερού/αποχέτευσης, αλλά και η προετοιμασία για επιδημίες, εξακολουθούν να είναι σοβαρά ανεπαρκείς.
- Υπάρχει σοβαρή έλλειψη εμβολίων: πολλές χώρες δεν έχουν “άμεση πρόσβαση” σε επαρκείς δόσεις εμβολίων, κάτι που περιορίζει την ικανότητα πρόληψης ή γρήγορης αντίδρασης.
- Επιπλέον, διαπιστώνονται σύνδεσμοι με την κλιματική αλλαγή — όπως πλημμύρες, καταιγίδες, υπερχειλίσεις ποταμών — που επιδεινώνουν την κατάσταση, καθώς η πρόσβαση σε καθαρό νερό ή προστασία από μόλυνση γίνεται πιο δύσκολη.
Τι γίνεται για την καταπολέμηση
- Η WHO και άλλοι εταίροι συγκάλεσαν πρόσφατα σε σύσκεψη στη Ζάμπια αντιπροσώπων από τις δημόσιες υγείας, τους τομείς του νερού και αποχέτευσης και της περιβαλλοντικής υγείας, για να επιταχύνουν την εκστρατεία κατά της χολέρας έως το 2030.
- Η χώρα της Ζάμπιας έχει προχωρήσει σε συμφωνία με εταιρεία από την Κίνα για την κατασκευή εργοστασίου εμβολίων κατά της χολέρας — ένα σημαντικό βήμα προς ενίσχυση της τοπικής παραγωγής.
- Ταυτόχρονα, γίνεται προσπάθεια να ενισχυθούν οι υποδομές WASH (Water, Sanitation and Hygiene — νερό, αποχέτευση και υγιεινή) με μακροχρόνιες επενδύσεις — καθώς η χολέρα δεν θα εξαλειφθεί μόνο μέσω εμβολίων αλλά κυρίως μέσω καθαρού νερού και συνθηκών υγιεινής.
Γιατί μας αφορά
Ακόμη και αν ζούμε σε περιοχή όπου η χολέρα δεν έχει σημειώσει μεγάλο αριθμό κρουσμάτων (όπως η Ελλάδα), η εξέλιξη αυτή μας υπενθυμίζει τα εξής:
- Οι ανισότητες στην υγεία μπορούν να οδηγήσουν στην επανεμφάνιση «ξεχασμένων» νόσων.
- Οι διεθνείς συνθήκες (μετακινήσεις ανθρώπων, τουρισμός, κλιματική αλλαγή) σημαίνουν ότι η υγειονομική ασφάλεια δεν είναι μόνο τοπικό θέμα.
- Η επένδυση σε υποδομές — καθαρό νερό, αποχέτευση, υγιεινή — είναι κρίσιμη και για χώρες όπου σήμερα τα προβλήματα είναι μικρότερα.
- Η έλλειψη εμβολίων και η εξάρτηση από εισαγόμενα σκευάσματα μπορούν να μας επηρεάσουν στο μέλλον — η ενίσχυση της τοπικής παραγωγής είναι σημαντική.
Συμπέρασμα
Η χολέρα δεν είναι απλώς «μια ασθένεια του παρελθόντος». Η σημερινή επανεμφάνισή της –σε συνδυασμό με τις ανισότητες, την κλιματική αλλαγή και τις ελλείψεις στα εμβόλια και τις υποδομές– καθιστά απαραίτητη μια παγκόσμια, συνεχή και συνεργατική προσπάθεια. Αν δεν δράσουμε τώρα, κινδυνεύουμε να δούμε χειρότερες επιδημίες σε μέρη που θεωρούμε «ασφαλή».
Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά το άρθρο της Guardian: «Η χολέρα παραμένει διότι η φτώχεια, η ανισότητα, η σύγκρουση και η μετακίνηση ανθρώπων παραμένουν.»
