Η θεραπεία του Alzheimer’s disease, της πιο διαδεδομένης μορφής άνοιας, κάνει ένα σημαντικό άλμα στην Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση ενέκρινε για πρώτη φορά φάρμακο που στοχεύει άμεσα τη βασική αιτία της νόσου, ανοίγοντας νέες προοπτικές για την έγκαιρη αντιμετώπισή της.
Τι ακριβώς εγκρίθηκε;
Την 15η Απριλίου 2025, η European Commission χορήγησε έγκριση κυκλοφορίας στο φάρμακο Leqembi (γεν. ονομασία Lecanemab) για χρήση σε ενήλικες με ήπια γνωστική διαταραχή ή ήπια άνοια προερχόμενη από Αλτσχάιμερ, εφόσον έχουν επιβεβαιωμένη εναπόθεση αμυλοειδούς βήτα (amyloid-β) στον εγκέφαλο και φέρουν μη-ομόζυγο ή δεν φέρουν το γονίδιο ApoE4.
Η έγκριση βασίστηκε στην αξιολόγηση της European Medicines Agency (EMA), η οποία κατέληξε ότι τα οφέλη στην επιλεγμένη αυτή ομάδα ασθενών υπερτερούν των κινδύνων — υπό την προϋπόθεση εφαρμογής των κατάλληλων μέτρων διαχείρισης κινδύνου.
Γιατί είναι σημαντικό
- Η Leqembi είναι η πρώτη θεραπεία στην Ε.Ε. που στοχεύει την υποκείμενη διαδικασία της νόσου (μείωση αμυλοειδούς β) και όχι απλώς τα συμπτώματα.
- Παρά τον περιορισμένο πληθυσμό (μόνο ασθενείς στα πρώιμα στάδια της νόσου + με συγκεκριμένο γενότυπο ApoE4), η έγκριση αποτελεί ορόσημο για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της άνοιας.
- Υπογραμμίζει τη σημασία της έγκαιρης διάγνωσης, της μοριακής επιβεβαίωσης (αμυλοειδές β) και της εξατομικευμένης θεραπείας.
Τι απομένει και ποιοι είναι οι περιορισμοί
- Η χρήση αφορά μόνο ενήλικες με ήπια γνωστική διαταραχή ή ήπια άνοια λόγω Αλτσχάιμερ — δεν καλύπτει ακόμα πιο προχωρημένα στάδια της νόσου.
- Προαπαιτείται εξέταση για το γονίδιο ApoE4, καθώς οι χρήστες που είναι ομόζυγοι για ApoE4 αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο παρενεργειών (όπως εγκεφαλική διόγκωση/αιμορραγία) σε κλινικές δοκιμές.
- Οι υγειονομικές υποδομές κάθε χώρας (διάγνωση, εικόνες, χειρισμός παρενεργειών) πρέπει να προσαρμοστούν για ασφαλή χρήση της θεραπείας.
- Το κόστος και το ποια θα είναι η αποζημίωση σε εθνικό επίπεδο στην Ε.Ε. μένει να διευκρινιστεί.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Για τη χώρα μας, η νέα αυτή θεραπεία σημαίνει ότι—όταν γίνει διαθέσιμη—οι ασθενείς που πληρούν τα κριτήρια θα έχουν μια πραγματική θεραπευτική επιλογή αντί για μόνο συμπτωματική υποστήριξη. Ωστόσο, θα χρειαστεί:
- Ενίσχυση της διάγνωσης σε πρώιμα στάδια (μνημονική διαταραχή, απεικονιστικά/βιοδείκτες)
- Εξειδίκευση νευρολόγων/άνοιας και κέντρων άνοιας
- Διακυβερνητική προετοιμασία για αποζημίωση, διεύρυνση της πρόσβασης
- Πιο άμεση ενημέρωση των φροντιστών και των οικογενειών για τα οφέλη και τους κινδύνους
Συμπέρασμα
Η έγκριση της Leqembi από την Ε.Ε. αποτελεί μεγάλο ορόσημο στον αγώνα κατά της άνοιας: είναι η πρώτη φορά που στηρίζεται η θεραπεία στην αιτιολογία της νόσου και όχι μόνο στα συμπτώματά της. Αν και δεν είναι «θεραπεία – κάθαρση» της νόσου, η πρόοδος είναι ουσιαστική. Για την Ελλάδα, ανοίγει δρόμο προς μελλοντική πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες — και θέτει την απαραίτητη προϋπόθεση για ενίσχυση των υποδομών και της πρόληψης.
