Το HIV (Human Immunodeficiency Virus) είναι ιός που προσβάλει το ανοσοποιητικό σύστημα, καταστρέφοντας κύτταρα που βοηθούν το σώμα να αντιστέκεται σε λοιμώξεις. Αν δεν αντιμετωπιστεί με κατάλληλη θεραπεία, μπορεί να εξελιχθεί σε AIDS (Acquired Immunodeficiency Syndrome) — την προχωρημένη μορφή της νόσου, όπου το ανοσοποιητικό είναι τόσο εξασθενημένο που ο οργανισμός γίνεται ευάλωτος σε σοβαρές, επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις και κακοήθειες.
Τι είναι το HIV / AIDS — ένα σύντομο ιστορικό
Η ιστορία του AIDS ξεκινά στα τέλη της δεκαετίας του 1970 / αρχές του 1980, όταν εμφανίστηκαν τα πρώτα κρούσματα σε διάφορες χώρες — από εκείνη την εποχή άρχισε διεθνώς ένας αγώνας για την κατανόηση του ιού, την πρόληψη, τη διάγνωση και τελικά την ανάπτυξη αποτελεσματικών θεραπειών. Η νόσος σόκαρε την ανθρωπότητα, προκαλώντας μεγάλη ανησυχία και κοινωνικό στίγμα, αλλά έδωσε και ώθηση στην έρευνα και την ενημέρωση.
Με την πρόοδο της ιατρικής — ειδικά με την αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) — το HIV σταμάτησε να θεωρείται αυτομάτως «ποινική καταδίκη». Πλέον, με σωστή αγωγή, πολλοί άνθρωποι με HIV ζουν πολλές δεκαετίες, με καλή ποιότητα ζωής και ελαχιστοποιημένο ρίσκο μετάδοσης.
Ωστόσο, η μάχη δεν έχει τελειώσει — ειδικά γιατί ο ιός εξακολουθεί να μεταδίδεται, και πολλά συστήματα υγείας, κοινωνίες και ανθρώπινες κοινότητες εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην πρόληψη, την ενημέρωση, τη θεραπεία και την πρόσβαση στην φροντίδα.
Η σημερινή εικόνα του HIV / AIDS — διεθνώς
- Σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της World Health Organization (WHO), στο τέλος του 2024 υπήρχαν παγκοσμίως περίπου 40,8 εκατομμύρια άνθρωποι που ζουν με HIV.
- Το 2024 καταγράφηκαν ~ 1,3 εκατομμύρια νέες μολύνσεις HIV.
- Την ίδια χρονιά, περίπου 630.000 άνθρωποι πέθαναν από αιτίες σχετιζόμενες με AIDS.
- Από την αρχή της επιδημίας, υπολογίζεται ότι δεκάδες εκατομμύρια έχουν προσβληθεί — και εκατομμύρια έχουν χάσει τη ζωή τους.
- Παρά τη σοβαρότητα, η πρόοδος είναι σημαντική: χάρη στην αντιρετροϊκή θεραπεία, ο HIV θεωρείται σήμερα ως χρόνια, διαχειρίσιμη νόσος — με σωστή θεραπεία, πολλά άτομα ζουν φυσιολογικά και περιορίζουν σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης.
- Ωστόσο — και εδώ βρίσκεται η πρόκληση — η πρόσβαση σε δοκιμές, η έγκαιρη διάγνωση, η αγωγή και η πρόληψη δεν είναι πάντα επαρκείς, ιδιαίτερα σε φτωχότερες ή ευάλωτες περιοχές. https://www.who.int/Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκθεση του UNAIDS, οι περικοπές στη διεθνή χρηματοδότηση έχουν πλήξει προγράμματα πρόληψης και θεραπείας — δημιουργώντας κίνδυνο ανατροπής των θετικών τάσεων. Reuters
Η κατάσταση στην Ελλάδα σήμερα
- Σύμφωνα με στοιχεία του ΕΟΔΥ, έως τις 31 Οκτωβρίου 2025 έχουν καταγραφεί 21.815 περιστατικά HIV λοίμωξης στη χώρα.
- Από αυτά, 4.795 έχουν εκδηλώσει AIDS, ενώ 3.721 έχουν αποβιώσει.
- Μέσα στο 2025, περίπου 11.549 άτομα με HIV λαμβάνουν αντιρετροϊκή αγωγή.
- Ο αριθμός νέων διαγνώσεων παραμένει σταθερός σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια — αλλά σημαντικό ποσοστό διαγνώσεων είναι καθυστερημένο, δηλαδή γίνεται όταν η λοίμωξη έχει ήδη εξελιχθεί.
- Εν όψει της Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS (1 Δεκεμβρίου), οργανώνονται δράσεις ενημέρωσης και δωρεάν rapid-test από τον ΕΟΔΥ, σε συνεργασία με φορείς — προσπάθεια ευαισθητοποίησης και πρόληψης. Αυτό σημαίνει ότι, παρά τις θετικές εξελίξεις — θεραπεία, δυνατότητα μακράς και ποιοτικής ζωής — η Ελλάδα δεν έχει ξεπεράσει την πρόκληση του HIV. Η ανάγκη για πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση, υποστήριξη των ασθενών και μείωση του στίγματος παραμένει κομβική.
Τι μένει να κάνουμε — γιατί το AIDS δεν είναι «ξεχασμένο» πρόβλημα
- Ενίσχυση πρόληψης και πληροφόρησης
— Η ενημέρωση για τους τρόπους μετάδοσης, η χρήση προφυλακτικών, η σεξουαλική αγωγή, τα προληπτικά τεστ, είναι πρώτης γραμμής “όπλα”. - Πρόσβαση σε έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία
— Να μειωθούν οι καθυστερήσεις στη διάγνωση, να διασφαλιστεί ότι κάθε διαγνωσμένος έχει πρόσβαση σε αντιρετροϊκή αγωγή. - Καταπολέμηση του στίγματος & κοινωνική υπευθυνότητα
— Ο HIV δεν είναι «τίτλος ντροπής». Η αποδοχή, η στήριξη, η εμπιστοσύνη είναι παράγοντες εξαιρετικά ουσιαστική στην διαχείριση της νόσου. - Συστηματική υποστήριξη και πολιτική υγείας
— Δημόσιες πολιτικές, χρηματοδοτήσεις, υποδομές υγείας που να διασφαλίζουν ότι κανείς δεν μένει χωρίς φροντίδα. - Διεθνής συνεργασία & ευαισθητοποίηση
— Ο ιός δεν σέβεται σύνορα — η παγκόσμια συνεργασία, η έρευνα και η δίκαιη πρόσβαση σε φάρμακα είναι αναγκαία.
Το AIDS δεν είναι μια ιστορία που ανήκει στο παρελθόν, είναι μια κατάσταση που πρέπει να μας προβληματίζει. Χάρη στην πρόοδο της ιατρικής, η ζωή με HIV μπορεί να είναι μακρά, με ποιότητα, με προοπτική. Όμως για να γίνει αυτό πραγματικότητα για όλους χρειάζεται ενημέρωση, πρόληψη, προσβασιμότητα, αλληλεγγύη.
Η μάχη κατά του HIV είναι κοινωνική υπόθεση ,και κάθε χρόνο, με ευκαιρίες όπως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, έχουμε την ευκαιρία να τις υπενθυμίσουμε — και να δράσουμε.
Πηγές: WHO, eody.gov.gr
