Ο γιατρός Γρηγόρης Δάσκος εξηγεί.
Συνέντευξη: Νανά Παλαιτσάκη
Γιατί η αντιμετώπιση τραυμάτων και χρόνιων ελκών θεωρείται σήμερα μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τα σύγχρονα συστήματα υγείας και πώς εντάσσονται τα επιθέματα χαλκού σε αυτή τη νέα πραγματικότητα;
Η αντιμετώπιση τραυμάτων και χρόνιων ελκών αποτελεί μια διαρκώς αυξανόμενη πρόκληση για τα σύγχρονα συστήματα υγείας, τόσο λόγω της επίπτωσης στην υγεία των ασθενών, της επιβάρυνσης των φροντιστών και του μεγάλου οικονομικού κόστους. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με υπολογισμούς, χρόνια τραύματα και έλκη απορροφούν περίπου 2-4% των προϋπολογισμών υγείας παγκοσμίως, ενώ στην Ελλάδα κάποιες πηγές αναφέρουν ότι το κόστος για ένα και μόνο έλκος μπορεί να φτάνει από 1600€ έως και 16000€, εάν συνυπολογισθούν οι θεραπείες για λοιμώξεις, φάρμακα, επιθέματα, νοσηλείες κ.α.
Υπάρχει μια μεγάλη κινητικότητα από την επιστημονική κοινότητα, που αναζητά καινοτόμες λύσεις που να συνδυάζουν αποτελεσματικότητα στη θεραπεία και ταχύτητά στην επούλωση, με ασφάλεια, και βιωσιμότητα.
Ο χαλκός —γνωστός από την αρχαιότητα για τις ιδιότητές του— και τα επιθέματα με οξείδιά του, εμφανίζεται δυναμικά και εισάγει νέο πρότυπο στην αντιμετώπιση των τραυμάτων και των χρόνιων ελκών. Ο χαλκός και τα επιθέματα των οξειδίων του, κάνουν δυναμικά την εμφάνισή τους, εισάγοντας ένα νέο πρότυπο στη φροντίδα των τραυμάτων.
Ποιες είναι οι ιδιότητες του χαλκού;
Ο χαλκός είναι ένα ζωτικό ιχνοστοιχείο, παρόν στο δέρμα και τα όργανά μας, και απαραίτητο για πολλές φυσιολογικές διεργασίες του ανθρώπινου οργανισμού. Παίζει καθοριστικό ρόλο σε μηχανισμούς που σχετίζονται με την επούλωση, όπως η παραγωγή κολλαγόνου, η αγγειογένεση και η ρύθμιση βασικών παραγόντων ανάπτυξης. Επιπλέον, συμβάλλει στον χρωματισμό και στη φυσιολογική λειτουργία του δέρματος, ιδιαίτερα κατά τη φάση ωρίμανσης της επούλωσης.
Πότε ανακαλύφθηκαν οι θεραπευτικές ιδιότητες του χαλκού;
Οι θεραπευτικές ιδιότητες του χαλκού ήταν γνωστές ήδη από την αρχαιότητα. Οι Αιγύπτιοι τον χρησιμοποιούσαν για τη θεραπεία τραυμάτων και οφθαλμικών λοιμώξεων, οι Κινέζοι για δερματικές και συστηματικές παθήσεις, ενώ οι Έλληνες τον εφάρμοζαν σε έλκη, οφθαλμικές διαταραχές, αλλά και γαστρεντερικά προβλήματα. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο ίδιος ο Ιπποκράτης, πατέρας της Ιατρικής, φέρεται να έχει χρησιμοποιήσει οξείδια χαλκού για τη θεραπεία έλκους στο πόδι του.
Αντίστοιχες αναφορές βρίσκουμε στους Ρωμαίους, καθώς και στους πολιτισμούς της Αμερικανικής ηπείρου – Μάγια, Αζτέκους και Ίνκας. Στην Αφρική, η χρήση χαλκού για δερματικά νοσήματα παραμένει τεκμηριωμένη επί αιώνες.
Γιατί ο χαλκός ξεχωρίζει σήμερα ως θεραπευτικό μέσο στη αντιμετώπιση τραυμάτων.
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους που ο χαλκός βρίσκει σήμερα θέση στη φροντίδα τραυμάτων και χρόνιων ελκών, είναι η ισχυρή αντιμικροβιακή του δράση. Παρότι ο χαλκός είναι απαραίτητος όχι μόνο για τον ανθρώπινο οργανισμό, αλλά ακόμα και για τη λειτουργία των μικροβίων, σε μικρές όμως ποσότητες, η παρουσία του σε αυξημένες συγκεντρώσεις αποδεικνύεται καταστρεπτική για αυτά. Η δράση του είναι μη-ειδική και επιτίθεται σε πολλαπλά επίπεδα, καταστρέφοντας κρίσιμες δομές τους – γεγονός που καθιστά ιδιαίτερα δύσκολη την ανάπτυξη μικροβιακής αντοχής.
Σε αντίθεση με την αυξανόμενη αντοχή στα αντιβιοτικά, αλλά και με την καταγεγραμμένη αντοχή σε άλλα μικροβιοκτόνα ιχνοστοιχεία, όπως ο άργυρος, η ανάπτυξη αντοχής στον χαλκό παραμένει εξαιρετικά σπάνια,
Πέρα από τη σημαντική αντιμικροβιακή του δράση, ο χαλκός συμβάλλει ενεργά και στην επιτάχυνση της επούλωσης. Ρυθμίζει βασικές κυτταρικές διεργασίες, προάγει την αγγειογένεση και βοηθά στην επανενεργοποίηση μηχανισμών που βρίσκονται σε «στασιμότητα» σε χρονίζοντα τραύματα.
Όταν ένας ασθενής πάσχει από χρόνιο έλκος – όπως διαβητικό, φλεβικό, αρτηριακό ή κατακλίσεις – οι φυσιολογικοί μηχανισμοί επούλωσης συχνά δυσλειτουργούν και παραμένουν στάσιμοι σε μια κατάσταση παρατεινόμενης φλεγμονής. Η δράση του χαλκού μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά στη βελτίωση του μικροπεριβάλλοντος του τραύματος, δημιουργώντας συνθήκες που ευνοούν την επιδιόρθωση των ιστών.
Θα θέλατε να μας εξηγήσετε τι χαρακτηρίζει την τεχνολογία των επιθεμάτων χαλκού και πώς έχει αξιολογηθεί η ασφάλεια και η αξιοπιστία της;
Στην Ελλάδα, τα επιθέματα χαλκού MEDCu, που εκπροσωπούνται από την Integris Pharma, αποτελούν την πιο εξελιγμένη έκφραση αυτής της τεχνολογίας. Μια πορεία 15 ετών έρευνας και ανάπτυξης οδήγησε στη σταθερή ενσωμάτωση μικροσωματιδίων οξειδίων χαλκού σε υφάσματα και πολυμερή. Η τεχνολογία καλύπτεται από περισσότερες από 30 διεθνείς πατέντες, διαθέτει έγκριση του αμερικανικού FDA και φέρει σήμανση CE στην Ευρώπη. Επιπλέον, τεκμηριώνεται με περισσότερες από 30 επιστημονικές δημοσιεύσεις.
Αξιοσημείωτο είναι, ότι η τεχνολογία χαλκού της MEDCu έχει δοκιμαστεί ακόμη και σε ολόσωμες στολές της NASA, γεγονός που υποδηλώνει την αξιοπιστία και την ευρύτητα των εφαρμογών της.
Πώς είναι σχεδιασμένα τα επιθέματα χαλκού MEDCu, ποια είναι τα βασικά χαρακτηριστικά της αντιμικροβιακής τους δράσης και σε ποιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται;
Τα επιθέματα είναι σχεδιασμένα για άμεση εφαρμογή στην επιφάνεια του τραύματος.
Αποτελούνται από:
- Εσωτερικό απορροφητικό στρώμα
- Εξωτερικό στρώμα μη-προσκόλλησης
Και τα δύο στρώματα είναι εμποτισμένα με οξείδια χαλκού, ενώ τα επιθέματα διατίθενται με ή χωρίς κολλητική ταινία, ανάλογα με την κλινική ανάγκη.
Η αντιμικροβιακή δράση τους καλύπτει ένα εξαιρετικά ευρύ φάσμα παθογόνων. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό ότι είναι δραστικά ακόμα και απέναντι σε ανθεκτικά στελέχη, όπως VRE και MRSA, τα οποία αποτελούν σοβαρό κίνδυνο σε νοσοκομειακά περιβάλλοντα, ευθύνονται για τις βαρύτερες νοσοκομειακές λοιμώξεις και φυσικά την μεγάλη ανάγκη θεραπείας με πολυδάπανα και ισχυρότατα αντιβιοτικά σχήματα, καθώς και παρατεταμένες νοσηλείες, όπως βεβαίως και για αυξημένη Θνησιμότητα.
Η σειρά προϊόντων MEDCu περιλαμβάνει επιθέματα σε ποικιλία διαστάσεων (5×6 cm έως 10×25 cm), ενώ νέες επιλογές αναμένεται να κυκλοφορήσουν σύντομα.
Οι κλινικές τους ενδείξεις χρήσης περιλαμβάνουν θεραπεία
- Διαβητικών ελκών, αλλά και σε
- Έλκη κάτω άκρων και άκρου πόδα
- Έλκη πίεσης (κατακλίσεις)
- Εγκαύματα 1ου και 2ου βαθμού
- Χειρουργικά τραύματα
- Φλεβικά και αρτηριακά έλκη
Δηλαδή η χρήση επιθεμάτων χαλκού μπορούμε να πούμε ότι αλλάζει συνολικά το μέλλον της αντιμετώπισης των τραυμάτων και των ελκών;
Φυσικά! Η χρήση επιθεμάτων χαλκού στη σύγχρονη τεχνολογία επιθεμάτων ανοίγει τον δρόμο για μια νέα εποχή στη διαχείριση τραυμάτων και χρόνιων ελκών. Ο συνδυασμός αντιμικροβιακής προστασίας και υποστήριξης των φυσιολογικών μηχανισμών επούλωσης καθιστά τα επιθέματα MEDCu μια πολλά υποσχόμενη λύση, που έρχεται να αντιμετωπίσει ένα μεγάλο πρόβλημα, αυτό της αντοχής σε άλλα αντιμικροβιακά επιθέματα, αλλά ταυτόχρονα να βοηθήσει πέρα από την αντιμικροβιακή προστασία, με την υποβοήθηση των μηχανισμών επούλωσης. Προσφέροντας σημαντικά στην ταχεία επούλωση απλών αλλά και δυσεπούλωτων τραυμάτων και χρόνιων ελκών, με αυτά τους τα χαρακτηριστικά έχουν τη δυναμική να αλλάξουν σημαντικά τα δεδομένα στη φροντίδα των ασθενών με χρόνια τραύματα και έλκη, προσφέροντας σημαντική ανακούφιση σε ασθενείς και φροντιστές, με παράλληλη δυνατότητα για μείωση του υπέρογκου κόστους που σχετίζεται με αυτές τις καταστάσεις.
