Για χρόνια, τα άτομα που ζουν με παχυσαρκία έχουν λάβει την ίδια βασική συμβουλή: τρώνε λιγότερο, κινούνται περισσότερο. Αλλά ενώ αυτό το μότο μπορεί να ακούγεται απλό, δεν είναι μόνο αναποτελεσματικό για πολλούς, αλλά μπορεί να είναι και βαθιά παραπλανητικό και καταστροφικό.
Η παχυσαρκία δεν αφορά μόνο τη δύναμη της θέλησης. Είναι μια σύνθετη, χρόνια, υποτροπιάζουσα πάθηση και επηρεάζει περίπου το 26,5% των ενηλίκων στην Αγγλία και το 22,1% των παιδιών ηλικίας δέκα-11 ετών στην Αγγλία.
Μια νέα έκθεση εκτιμά ότι ο ταχέως αυξανόμενος αριθμός ατόμων που είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα κοστίζει στο Ηνωμένο Βασίλειο 126 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως. Αυτό περιλαμβάνει 71,4 δισεκατομμύρια λίρες σε μειωμένη ποιότητα ζωής και πρόωρη θνησιμότητα, 12,6 δισεκατομμύρια λίρες σε κόστος θεραπείας του NHS, 12,1 δισεκατομμύρια λίρες από ανεργία και 10,5 δισεκατομμύρια λίρες σε άτυπη φροντίδα.
Οι ακτιβιστές για τα τρόφιμα και οι ειδικοί στον τομέα της υγείας έχουν ζητήσει επείγουσα κυβερνητική δράση, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του φόρου ζάχαρης σε περισσότερα προϊόντα, του περιορισμού της διαφήμισης πρόχειρου φαγητού και της υποχρεωτικής αναδιατύπωσης των υπερεπεξεργασμένων τροφίμων. Όπως προειδοποίησε ο Χένρι Ντίμπλεμπι, συγγραφέας μιας ανεξάρτητης έκθεσης που ανατέθηκε από την κυβέρνηση με τίτλο «Εθνική Στρατηγική για τα Τρόφιμα»: «Έχουμε δημιουργήσει ένα σύστημα τροφίμων που δηλητηριάζει τον πληθυσμό μας και χρεοκοπεί το κράτος».
Χωρίς σημαντική αλλαγή πολιτικής, το κόστος αυτό προβλέπεται να αυξηθεί στα 150 δισεκατομμύρια λίρες ετησίως έως το 2035. Παρά ταύτα, μεγάλο μέρος της προσέγγισης του Ηνωμένου Βασιλείου εξακολουθεί να παρουσιάζει την παχυσαρκία ως ζήτημα τρόπου ζωής που μπορεί να αντιμετωπιστεί με έμφαση στην προσωπική ευθύνη. Αλλά αυτό το πλαίσιο αγνοεί τη συνολική εικόνα.
Τώρα καταλαβαίνουμε ότι η παχυσαρκία είναι πολυπαραγοντική. Η γενετική, οι εμπειρίες της παιδικής ηλικίας, τα πολιτισμικά πρότυπα, τα οικονομικά μειονεκτήματα, η ψυχολογική υγεία, οι ψυχικές ασθένειες, ακόμη και το είδος της εργασίας που κάνεις, όλα παίζουν ρόλο. Αυτά δεν είναι πράγματα που μπορείς να αλλάξεις απλώς με ένα Fitbit και σαλάτα.
Αυτή η ευρύτερη προοπτική δεν είναι καινούργια. Το 2007, η έκθεση Foresight της βρετανικής κυβέρνησης χαρτογράφησε το σύνθετο πλέγμα παραγόντων πίσω από την αύξηση των ποσοστών παχυσαρκίας, περιγράφοντας πώς τα σύγχρονα περιβάλλοντα προάγουν ενεργά την αύξηση βάρους.
Αυτό το «περιβάλλον που προκαλεί παχυσαρκία» αναφέρεται στον κόσμο στον οποίο ζούμε. Είναι ένας κόσμος όπου τα τρόφιμα με πολλές θερμίδες και χαμηλά σε θρεπτικά συστατικά είναι φθηνά και παντού, και όπου η σωματική δραστηριότητα έχει εξαλειφθεί από την καθημερινή ζωή, από τις πόλεις με επίκεντρο το αυτοκίνητο μέχρι τον ελεύθερο χρόνο που κυριαρχείται από οθόνες.
Οι ξεπερασμένες συμβουλές για την παχυσαρκία δεν λειτουργούν. Αυτά τα περιβάλλοντα δεν επηρεάζουν όλους εξίσου. Οι άνθρωποι σε πιο υποβαθμισμένες περιοχές είναι σημαντικά πιο εκτεθειμένοι σε συνθήκες που οδηγούν στην παχυσαρκία, όπως οι έρημοι τροφίμων (περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε οικονομικά προσιτά, θρεπτικά τρόφιμα), οι κακές δημόσιες συγκοινωνίες και οι περιορισμένοι χώροι πρασίνου. Σε αυτό το πλαίσιο, η αύξηση βάρους γίνεται μια φυσιολογική βιολογική αντίδραση σε ένα μη φυσιολογικό περιβάλλον.
Γιατί το «τρώτε λιγότερο, κινηθείτε περισσότερο» αποτυγχάνει
Παρά την αυξανόμενη ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτά τα συστημικά ζητήματα, οι περισσότερες στρατηγικές για την παχυσαρκία στο Ηνωμένο Βασίλειο εξακολουθούν να επικεντρώνονται στην ατομική αλλαγή συμπεριφοράς, συχνά μέσω προγραμμάτων διαχείρισης βάρους που ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να μειώσουν τις θερμίδες και να ασκούνται περισσότερο. Ενώ η αλλαγή συμπεριφοράς έχει τη θέση της, η αποκλειστική εστίαση σε αυτήν δημιουργεί μια επικίνδυνη αφήγηση: ότι οι άνθρωποι που παλεύουν με το βάρος τους είναι απλώς τεμπέληδες ή δεν έχουν θέληση.
Αυτή η αφήγηση τροφοδοτεί το στίγμα σχετικά με το βάρος, το οποίο μπορεί να είναι εξαιρετικά επιβλαβές. Ωστόσο, τα δεδομένα δείχνουν μια σαφή σύνδεση μεταξύ υψηλότερων ποσοστών παχυσαρκίας και στέρησης, ειδικά μεταξύ των παιδιών.
Είναι σαφές ότι πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να μην κατανοούν τον ρόλο των διαρθρωτικών και κοινωνικοοικονομικών παραγόντων στη διαμόρφωση του κινδύνου παχυσαρκίας. Και αυτή η παρανόηση οδηγεί σε κρίση, ντροπή και στιγματισμό, ειδικά για παιδιά και οικογένειες που είναι ήδη ευάλωτες.
Πώς θα πρέπει να είναι η καλή φροντίδα για την παχυσαρκία;
Αντί για ξεπερασμένες συμβουλές και επικρίσεις, χρειαζόμαστε μια ολιστική, απαλλαγμένη από στίγμα και επιστημονικά τεκμηριωμένη προσέγγιση στη φροντίδα της παχυσαρκίας, η οποία να αντικατοπτρίζει τις τρέχουσες κατευθυντήριες γραμμές της Νίκαιας και τις συστάσεις της Συμμαχίας για την Υγεία της Παχυσαρκίας . Υπάρχουν πολλά πράγματα που πρέπει να γίνουν.
Καταρχάς, θα πρέπει να αναγνωρίσουμε την παχυσαρκία ως χρόνια ασθένεια. Η παχυσαρκία δεν είναι αποτυχία της θέλησης. Είναι μια υποτροπιάζουσα, μακροχρόνια ιατρική πάθηση. Όπως ο διαβήτης ή η κατάθλιψη, απαιτεί δομημένη, συνεχή υποστήριξη, όχι βραχυπρόθεσμες λύσεις ή εξαντλητικές δίαιτες.
Δεύτερον, πρέπει να αντιμετωπίσουμε κατά μέτωπο το στίγμα λόγω βάρους. Οι διακρίσεις λόγω βάρους είναι ευρέως διαδεδομένες σε σχολεία, χώρους εργασίας, ακόμη και σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης. Χρειαζόμαστε εκπαίδευση για τους επαγγελματίες ώστε να μειώσουν τις προκαταλήψεις, να προωθήσουν την συμπεριληπτική φροντίδα και να υιοθετήσουν ανθρωποκεντρική, μη στιγματιστική γλώσσα. Οι πρακτικές διακρίσεων πρέπει να αμφισβητηθούν και να εξαλειφθούν.
Τρίτον, παρέχετε εξατομικευμένη, πολυδιάστατη υποστήριξη. Τα σχέδια θεραπείας θα πρέπει να προσαρμόζονται στη ζωή κάθε ατόμου, συμπεριλαμβανομένου του πολιτισμικού του υπόβαθρου, του ψυχολογικού ιστορικού και του κοινωνικού του πλαισίου. Αυτό περιλαμβάνει την κοινή λήψη αποφάσεων, την τακτική παρακολούθηση και την ολοκληρωμένη υποστήριξη ψυχικής υγείας.
Και τέταρτον, επικεντρωθείτε στην αλλαγή του περιβάλλοντος, όχι μόνο των ανθρώπων. Πρέπει να μετατοπίσουμε την προσοχή μας στα συστήματα και τις δομές που καθιστούν τόσο δύσκολες τις υγιεινές επιλογές. Αυτό σημαίνει επένδυση σε οικονομικά προσιτά, θρεπτικά τρόφιμα, βελτίωση της πρόσβασης στη σωματική άσκηση και αντιμετώπιση της ανισότητας στη ρίζα της.
Ώρα για συστημική αλλαγή
Η παχυσαρκία δεν αφορά μόνο το τι τρώνε οι άνθρωποι ή πόσο συχνά ασκούνται. Διαμορφώνεται από τη βιολογία, την εμπειρία και το περιβάλλον που χτίζουμε γύρω μας. Το να την αντιμετωπίζουμε ως προσωπική αποτυχία όχι μόνο αγνοεί δεκαετίες στοιχείων – αλλά βλάπτει ενεργά και τους ίδιους τους ανθρώπους που χρειάζονται υποστήριξη.
Αν θέλουμε να μειώσουμε το στίγμα, να βελτιώσουμε τα αποτελέσματα για την υγεία – και να αποφύγουμε μια κρίση 150 δισεκατομμυρίων λιρών – τότε η εποχή του «τρώμε λιγότερο, κινούμαστε περισσότερο» πρέπει να τελειώσει. Αυτό που χρειαζόμαστε αντ’ αυτού είναι μια τολμηρή, συμπονετική, βασισμένη σε τεκμηριωμένα συστήματα προσέγγιση – μια προσέγγιση που βλέπει το άτομο και τον κόσμο στον οποίο ζει ολόκληρο.
Πηγή: www.theconversation.com
