Η υιοθέτηση μιας πλούσιας σε φυτά «διατροφής για την πλανητική υγεία» θα μπορούσε να αποτρέψει 40.000 πρόωρους θανάτους την ημέρα σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με μια ιστορική έκθεση.
Η διατροφή – η οποία επιτρέπει μέτρια κατανάλωση κρέατος – και τα σχετικά μέτρα θα μειώσουν επίσης κατά το ήμισυ τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που σχετίζονται με τα τρόφιμα και προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη έως το 2050. Σήμερα, το ένα τρίτο των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προέρχεται από το παγκόσμιο διατροφικό σύστημα και η αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης είναι αδύνατη χωρίς να αλλάξει ο τρόπος που τρώει ο κόσμος, ανέφεραν οι ερευνητές. Η παραγωγή τροφίμων είναι επίσης η μεγαλύτερη αιτία καταστροφής της άγριας ζωής και των δασών, καθώς και ρύπανσης του νερού.
Η πλανητική δίαιτα για την υγεία (PHD) καθορίζει πώς ο κόσμος μπορεί ταυτόχρονα να βελτιώσει την υγεία των ανθρώπων και του πλανήτη και να παρέχει επαρκή τροφή για έναν αναμενόμενο παγκόσμιο πληθυσμό 9,6 δισεκατομμυρίων ανθρώπων έως το 2050.
Η διατροφή είναι ευέλικτη, επιτρέποντάς της να προσαρμόζεται στις τοπικές γεύσεις και μπορεί να περιλαμβάνει ορισμένα ζωικά προϊόντα ή να είναι χορτοφαγική ή vegan. Ωστόσο, όλες οι εκδοχές συμβουλεύουν την κατανάλωση περισσότερων λαχανικών, φρούτων, ξηρών καρπών, οσπρίων και δημητριακών ολικής αλέσεως από ό,τι τρώνε σήμερα οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο. Σε πολλά μέρη, οι σημερινές δίαιτες είναι ανθυγιεινές και μη βιώσιμες λόγω της υπερβολικής κατανάλωσης κρέατος, γάλακτος και τυριού, ζωικών λιπών και ζάχαρης.
Οι άνθρωποι στις ΗΠΑ και τον Καναδά τρώνε περισσότερο από επτά φορές την ποσότητα κόκκινου κρέατος που συνιστά το PHD, ενώ είναι πέντε φορές περισσότερο στην Ευρώπη και τη Λατινική Αμερική και τέσσερις φορές περισσότερο στην Κίνα. Ωστόσο, σε ορισμένες περιοχές όπου η διατροφή των ανθρώπων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αμυλούχα τρόφιμα, όπως η υποσαχάρια Αφρική, μια μικρή αύξηση στην κατανάλωση κοτόπουλου, γαλακτοκομικών προϊόντων και αυγών θα ήταν ωφέλιμη για την υγεία, σύμφωνα με την έκθεση.
Οι σοβαρές ανισότητες στο σύστημα τροφίμων πρέπει επίσης να τερματιστούν για να επιτευχθεί υγιεινή και βιώσιμη διατροφή, ανέφεραν οι ερευνητές. Το πλουσιότερο 30% του παγκόσμιου πληθυσμού παράγει περισσότερο από το 70% της περιβαλλοντικής ζημίας που σχετίζεται με τα τρόφιμα, διαπίστωσε η έκθεση. Επιπλέον, 2,8 δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να φάνε υγιεινή διατροφή και 1 δισεκατομμύριο υποσιτίζονται, παρά το γεγονός ότι παράγονται αρκετά τρόφιμα παγκοσμίως. Το σύστημα τροφίμων απογοητεύει επίσης το 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους που ζουν με παχυσαρκία, ανέφερε η έκθεση.
Η έκθεση συνιστά τη μετατόπιση των φόρων ώστε τα ανθυγιεινά τρόφιμα να γίνουν πιο ακριβά και τα υγιεινά τρόφιμα φθηνότερα, τη ρύθμιση της διαφήμισης ανθυγιεινών τροφίμων και τη χρήση προειδοποιητικών ετικετών, καθώς και τη μετατόπιση των σημερινών μαζικών γεωργικών επιδοτήσεων σε πιο υγιεινά και πιο βιώσιμα τρόφιμα.
«Αυτό που βάζουμε στο πιάτο μας μπορεί να σώσει εκατομμύρια ζωές, να μειώσει δισεκατομμύρια τόνους εκπομπών, να σταματήσει την απώλεια βιοποικιλότητας και να δημιουργήσει ένα πιο δίκαιο σύστημα τροφίμων», δήλωσε ο καθηγητής Johan Rockström, ο οποίος συμπροήδρευσε της Επιτροπής EAT-Lancet που συνέταξε την έκθεση. «Τα στοιχεία είναι αναμφισβήτητα: ο μετασχηματισμός των συστημάτων τροφίμων δεν είναι μόνο εφικτός, αλλά είναι απαραίτητος για την εξασφάλιση ενός ασφαλούς, δίκαιου και βιώσιμου μέλλοντος για όλους».
«Δεν πρόκειται για δίαιτα στέρησης», δήλωσε ο καθηγητής Walter Willett της σχολής δημόσιας υγείας TH Chan του Χάρβαρντ και ένας άλλος συμπρόεδρος της επιτροπής. «Είναι κάτι που θα μπορούσε να είναι νόστιμο, φιλόδοξο και υγιεινό. Επιτρέπει επίσης την πολιτισμική ποικιλομορφία και τις ατομικές προτιμήσεις, παρέχοντας ευελιξία».
Η έκθεση, που δημοσιεύτηκε στο Lancet , συντάχθηκε από 70 κορυφαίους ειδικούς από 35 χώρες και έξι ηπείρους. Βασίζεται στην έκθεση του 2019 που εισήγαγε το PHD, αλλά περιλαμβάνει νέα στοιχεία για τα οφέλη της διατροφής για την υγεία.
«Μπορέσαμε να εξετάσουμε αυτήν τη δίαιτα σε σχέση με τα αποτελέσματα για την υγεία, όπως η συνολική θνησιμότητα, ο διαβήτης, οι αναπνευστικές παθήσεις, οι καρδιακές παθήσεις, το εγκεφαλικό επεισόδιο κ.λπ. και βρήκαμε πολύ ισχυρές αντίστροφες σχέσεις», δήλωσε ο Willett. Η δίαιτα συνδέθηκε επίσης με τη μείωση του καρκίνου και των νευροεκφυλιστικών ασθενειών.
Συνολικά, οι ερευνητές εκτίμησαν ότι η παγκόσμια υιοθέτηση του PHD θα μπορούσε να αποτρέψει 15 εκατομμύρια πρόωρους θανάτους ετησίως σε ενήλικες. Η εκτίμηση δεν περιελάμβανε τον αντίκτυπο της διατροφής στη μείωση της παχυσαρκίας, πράγμα που σημαίνει ότι πιθανότατα υποεκτιμάται.
Το PHD συνιστά πλούσιες σε φυτά, ευέλικτες δίαιτες, όπως:
- Φρούτα και λαχανικά – τουλάχιστον πέντε μερίδες την ημέρα
- Δημητριακά ολικής αλέσεως – τρεις έως τέσσερις μερίδες την ημέρα
- Ξηροί καρποί – μία μερίδα την ημέρα
- Όσπρια (φασόλια, μπιζέλια, φακές) – μία μερίδα την ημέρα
- Γαλακτοκομικά – μία μερίδα γάλακτος, γιαουρτιού ή τυριού την ημέρα
- Αυγά – τρία με τέσσερα την εβδομάδα
- Κοτόπουλο – δύο μερίδες την εβδομάδα
- Ψάρι – δύο μερίδες την εβδομάδα
- Κόκκινο κρέας – μία μερίδα την εβδομάδα
Πηγή: theguardian.com
