Η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας πρέπει να είναι «αποτελεσματική, ασφαλής και ανθρωποκεντρική».
Οι Ασθενείς , δεν είναι απλώς αποδέκτες των υπηρεσιών, αλλά βασικοί διαμορφωτές τους, και η ανατροφοδότησή τους είναι απαραίτητη για τη συνεχή βελτίωση του συστήματος υγείας.
Ολοκληρώθηκαν με μεγάλη επιτυχία και τη μεγαλύτερη συμμετοχή εκπροσώπων ασθενών που έχει πραγματοποιηθεί ποτέ στη χώρα μας οι εργασίες του πρώτου Φόρουμ Ασθενών, που διοργάνωσε η Ένωση Ασθενών Ελλάδας σε συνεργασία με το Γραφείο του ΠΟΥ στην Αθήνα για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια στο πλαίσιο του προγράμματος Health IQ, την Παρασκευή 20 Σεπτεμβρίου στο Ωδείο Αθηνών. Κορυφαίοι ειδικοί εκπρόσωποι του ΠΟΥ Ευρώπης, εκπρόσωποι της ακαδημαϊκής και επιστημονικής κοινότητας, της Πολιτείας και των συλλόγων ασθενών συμμετείχαν στο διάλογο που εστίασε στην ενίσχυση της εμπειρίας και της ασφάλειας των ασθενών κατά τη λήψη υγειονομικής περίθαλψης. Κατά τη διάρκεια του Φόρουμ, ο Γενικός Γραμματέας της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας, κ. Νίκος Δέδες ζήτησε από τους παρευρισκόμενους ασθενείς να επιλέξουν μεταξύ τριών διαφορετικών ορισμών, τον επικρατέστερο ορισμό για την ποιότητα της παρεχόμενης φροντίδας, ο οποίος συνοψίζεται ως εξής: «Η ποιότητα των υπηρεσιών υγείας πρέπει να είναι αποτελεσματική, ασφαλής, ανθρωποκεντρική και για να αξιοποιηθούν τα οφέλη, οι υπηρεσίες υγείας οφείλουν να παρέχονται έγκαιρα, ισότιμα, αποδοτικά και σε ένα ολοκληρωμένο πλαίσιο φροντίδας».
Οι ασθενείς
Το Φόρουμ άνοιξαν ο Επικεφαλής του Γραφείου του ΠΟΥ στην Αθήνα για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών, Δρ. João Breda και η Β’ Αντιπρόεδρος της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας (ΕΝΑΣΕΛ) κα. Κατερίνα Κουτσογιάννη. Ο Δρ. Breda στο καλωσόρισμα του ανέφερε ότι: «η κύρια προτεραιότητά μας είναι η αναδιάρθρωση του συστήματος υγείας στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος Ανάπτυξης 2021-2025 της Ελληνικής Δημοκρατίας, με αρχικό στόχο τη μέτρηση και βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας. Με την υποστήριξη του έργου HEALTH-IQ, επιδιώκουμε να αναπτύξουμε και να εφαρμόσουμε ένα πλαίσιο για την παροχή υψηλής ποιότητας, ασφαλούς, βασισμένης σε αποδείξεις, δίκαιης και βιώσιμης φροντίδας σε όλη την Ελλάδα».
Κυρίαρχη προτεραιότητα η ενδυνάμωση των ασθενών
Με ιδιαίτερη συγκίνηση η κα. Κουτσογιάννη αναφέρθηκε στην κυρίαρχη προτεραιότητα στον τομέα της ενδυνάμωσης των ασθενών που είναι η μετάβαση σε ένα περισσότερο συμμετοχικό και πιο ασθενοκεντρικό σύστημα δημόσιας υγείας, τονίζοντας χαρακτηριστικά: «Σε αυτή την κατάμεστη αίθουσα, με συντροφεύουν συνοδοιπόροι, φίλοι, ασθενείς, εκπρόσωποι θεσμικών φορέων και όλοι μαζί, σε αυτή τη μεγάλη γιορτή-ορόσημο για την υγεία της χώρας, θα συνομιλήσουμε σήμερα για να συνδιαμορφώσουμε το αύριο στην υγεία με γνώμονα την ποιότητα φροντίδας και την ασφάλεια για όλους τους Έλληνες. Είναι μια στιγμή που υπερβαίνει τα όρια ενός απλού στόχου. Το Υγεία για Όλους μια φράση που φέρει τόσο βαρύ συμβολισμό, γίνεται τώρα πράξη. Γιατί η δύναμή μας είναι στο μαζί. Διεκδικούμε ισότιμα να ακουστεί η φωνή μας, με γνώμονα την επιστημονική τεκμηρίωση και την κοινωνική αλληλεγγύη».
Αthens Patients’ Forum 3: Dr João Breda, Επικεφαλής, Γραφείο του ΠΟΥ στην Αθήνα για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών, Δημήτριος Αθανασίου, Α’ Αντιπρόεδρος ΕΣΑΕ, Μέλος ΔΣ, 95 – Ελληνική Συμμαχία για τους Σπάνιους Ασθενείς, Μέλος ΔΣ, Ένωση Ασθενών Ελλάδας, World Duchenne Organization, PCWP Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων, Μέμη Τσεκούρα, Α’ Αντιπρόεδρος, Ένωση Ασθενών Ελλάδας, Πρόεδρος, «Πεταλούδα» Σύλλογος Σκελετικής Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης, Υπουργός Υγείας, Κατερίνα Κουτσογιάννη, Β’ Αντιπρόεδρος, Ένωση Ασθενών Ελλάδας, Πρόεδρος, Πανελλήνια Ομοσπονδία Συλλόγων Ασθενών, Γονέων, Κηδεμόνων και Φίλων Παιδιών με Ρευματικά Νοσήματα “ΡευΜΑζήν”
H Δρ. Ειρήνη Αγαπηδάκη, Αναπληρώτρια Υπουργός Υγείας, η οποία εκπροσώπησε τον Πρωθυπουργό της Ελληνικής Δημοκρατίας, κήρυξε την έναρξη των εργασιών του Φόρουμ τονίζοντας ότι τα θέματα ποιότητας και ασφάλειας των ασθενών στην πραγματικότητα είναι ζητήματα Δημοκρατίας. Η Υγεία είναι πυλώνας της Δημοκρατίας αφού σχετίζεται με τις κοινωνικές ανισότητες και αυτό σημαίνει ότι ζούμε σε κοινωνίες που δεν έχουν όλοι τις ίδιες ευκαιρίες, όχι στην πρόσβαση πια αλλά στα αποτελέσματα. Αυτή είναι η βασική κατεύθυνση που πρέπει να υπηρετούν τα συστήματα υγείας του 21 ου αιώνα. Όχι μόνο να έχουμε ίση πρόσβαση, αλλά ίσα αποτελέσματα υγείας. Αυτός είναι και ο πυρήνας μιας ασθενοκεντρικής προσέγγισης στην Υγεία. Ολοκληρώνοντας την ομιλία της, χαιρέτησε το έργο της Ένωσης Ασθενών Ελλάδας και την πολύτιμη προσφορά της στα θέματα της υγείας, υπογραμμίζοντας τη σημασία της ανατροφοδότησης των ασθενών της χώρας, οι οποίοι μέσω της πολύτιμης εμπειρίας τους μπορούν να συμβάλουν καθοριστικά στην εγκαθίδρυση ενός ασθενοκεντρικού συστήματος.
Από την πλευρά της η Δρ. Natasha Azzopardi-Muscat, Διευθύντρια της Διεύθυνσης Πολιτικών και Συστημάτων Υγείας των Χωρών του Περιφερειακού Γραφείου του ΠΟΥ για την Ευρώπη συνεχάρη το Υπουργείο Υγείας της Ελλάδας και την Ένωση Ασθενών Ελλάδας για την αταλάντευτη δέσμευσή τους στη βελτίωση των αποτελεσμάτων υγείας για όλους στην Ελλάδα.
Η Πρόεδρος της ΕΝΑΣΕΛ, κα. Βασιλική Ραφαέλα Βακουφτσή ευχαρίστησε τον Πρωθυπουργό που στηρίζει τους ασθενείς και έχει ως προτεραιότητά του την ανάδειξη του ρόλου τους ως συνδιαμορφωτές χάραξης πολιτικής υγείας, ενώ στο πλαίσιο του χαιρετισμού της παρέθεσε χαρακτηριστικό απόσπασμα της ομιλίας του Πρωθυπουργού στην πρόσφατη επίσκεψή του στο Υπουργείο Υγείας, η οποία περιγράφει τέλεια το στόχο του προγράμματος: «να ακούμε τους ασθενείς.»
Είναι οι ίδιοι αυτοί οι οποίοι τελικά θα μας βοηθήσουν στην αξιολόγηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Να μας λένε τι δεν κάνουμε καλά, να μας λένε και τι κάνουμε καλά, διότι το Εθνικό Σύστημα Υγείας, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, στέκεται όρθιο σήμερα».
Η Δρ. Ειρήνη Παπανικόλα, Καθηγήτρια Πολιτικής και Πρακτικής Υπηρεσιών Υγείας στη Σχολή Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Brown στο πλαίσιο της κεντρικής της ομιλίας αναφέρθηκε στις σημαντικές καινοτομίες που παρουσιάζουν ευκαιρίες για τη βελτίωση της ποιότητας και της ασφαλείας, όπως: α) στη μεγάλη πρόοδο στη μέτρησης της ποιότητας, β) στη διαθεσιμότητα μεγάλου αριθμού πληροφορίας για το πώς ο τρόπος πληρωμής και η οργάνωση των υπηρεσιών μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα και την ασφάλεια και γ) στην τεχνολογική ανάπτυξη που προσφέρει καινούργιες δυνατότητες σε πολλαπλά μέτωπα.
Το Φόρουμ πλαισίωσαν τέσσερις Στρογγυλές Τράπεζες, οι οποίες εστίασαν: α) στον ρόλο της εγγραμματοσύνης υγείας και των συμπεριφορικών και πολιτισμικών αντιλήψεων στην αντιμετώπιση των μη μεταδοτικών νοσημάτων και της ψυχικής υγείας, β) στην μέτρηση της εμπειρίας των ασθενών και της ποιότητας της περίθαλψης στην Ελλάδα, γ) στην ενίσχυση της μακροχρόνιας και ανακουφιστικής φροντίδας σε ευπαθείς ομάδες και δ) στην ενδυνάμωση της φωνής των ασθενών. Στο πλαίσιο των εργασιών τους συμμετείχαν εκπρόσωποι του ΠΟΥ Ευρώπης και Μέλη των Συλλόγων Ασθενών της Χώρας, οι οποίοι μαζί με την πολιτική ηγεσία συζήτησαν και παρουσίασαν τις προτάσεις
τους. Από την πλευρά του ο Υφυπουργός Υγείας Δρ. Μάριος Θεμιστοκλέους, τόνισε τη σημασία συμπερίληψης των εμπειριών των ασθενών για τη βέλτιστη καταγραφή και σωστή αποτύπωση της ποιότητας των υπηρεσιών στη χώρα. Όπως είπε χαρακτηριστικά: «δεν έχουμε τους δείκτες ώστε να μετρήσουμε με αξιοπιστία το τι συμβαίνει στο σύστημα υγείας και είναι πολύ σημαντικό να εμπλακούν οι ασθενείς και να πάρουμε τη γνώμη τους για τις υποδομές του νοσοκομείου, τον εξοπλισμό, για τους επαγγελματίες υγείας.
Στάθηκε στο έργο που επιτελεί ο ΟΔΙΠΥ ως οργανισμός που έχει αναλάβει την αξιολόγηση των υπηρεσιών στα νοσοκομεία της χώρας, ενώ τόνισε ότι και η συνεργασία με την ΕΝΑΣΕΛ αποτελεί προτεραιότητα στην προσπάθεια αξιολόγησης των υπηρεσιών μέσα από δομημένα εργαλεία, όπως το ερωτηματολόγιο που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο του Φόρουμ. Από την πλευρά του ο Υφυπουργός Ψυχικής Υγείας Δρ. Δημήτριος Βαρτζόπουλος, αναφέρθηκε στα κέντρα κοινωνικής πρόνοιας τα οποία έχουν τα παραρτήματα χρονίως πασχόντων σε κάθε περιφέρεια, τα οποία συνδυάζονται με τα ΚΕΠΕ Κέντρα Περίθαλψης Παίδων, και είναι δωρεάν για τους πολίτες και στις δομές ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης, 500 στο σύνολο ανά την Ελλάδα, οι οποίες χρηματοδοτούνται αποκλειστικά από το κράτος και προσφέρουν στον πληθυσμό γύρω στις 6.000 κλίνες.
Ο Υπουργός Υγείας, κ. Άδωνις Γεωργιάδης συνομιλώντας στην τελευταία στρογγυλή τράπεζα του Φόρουμ με την κα. Μέμη Τσεκούρα, Α’ Αντιπρόεδρο ΕΝΑΣΕΛ και τον κ. Δημήτριο Αθανασίου, Μέλος ΔΣ ΕΝΑΣΕΛ αναφέρθηκε στο όραμα του, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι: «η ενεργός συμμετοχή των ασθενών και των φροντιστών, από την διαδικασία λήψεως των αποφάσεων των πολιτικών που θα ασκούμε για τη δημόσια υγεία και ιδιαίτερα στα νοσοκομεία, μέχρι την αξιολόγηση των διοικήσεων,των μονάδων, της αποδοτικότητάς τους, είναι το πραγματικό μου όραμα. Η ύπαρξη της Ένωσης Ασθενών και ο τρόπος που έχει οικοδομηθεί, με γεμίζει περηφάνεια και εμπιστοσύνη ότι μπορώ να συνεργαστώ μαζί της και να έχω το αποτέλεσμα που θέλω». Σημείωσε τη βούλησή του για δημιουργία γραφείων ασθενών σε όλα τα νοσοκομεία καθώς και την πρόθεσή του σε συνεργασία με το Γραφείο του ΠΟΥ στην Ελλάδα να φτιάξει πλατφόρμες για την καταγραφή των εμπειριών των ασθενών στα νοσοκομεία, καταλήγοντας: «Προσδοκώ, όταν θα έχει λήξει η θητεία μου ως υπουργός Υγείας, να έχουμε τους ασθενείς πολύ πιο ενεργά στο κέντρο λήψεως των αποφάσεων και με αυτό το όπλο να εξασφαλίζουμε καλύτερη ποιότητα υγείας συνολικά στους συμπολίτες. Αν αυτό το έχω κατορθώσει και προφανώς το πρόγραμμα HealthIQ, θα είναι το εργαλείο, το όχημα για να επιτευχθεί αυτό, και θα μας δώσει τις πλατφόρμες, τα εργαλεία, τη γνώση, τη μέθοδο». Τέλος, στάθηκε στην καθοριστική συμβολή του Παγκοσμίου Οργανισμού Υγείας «για να μας μάθει να μετράμε σωστά αυτά που εμείς δεν ξέραμε να μετράμε και δεν είχαμε άλλη εμπειρία», τονίζοντας ότι ο ΠΟΥ θα συμβάλει στο «να οικοδομήσουμε ένα πολύ πιο ανθρωποκεντρικό, ασθενοκεντρικό, αποτελεσματικό σύστημα υγείας για να παρέχουμε στους συμπολίτες μας τις καλύτερες δυνατές υπηρεσίες που μπορούμε».
Ερωτηματολόγιο Αξιολόγησης της Εμπειρίας των Ασθενών
Ένα από τα πιο σημαντικά σημεία του Φόρουμ ήταν η παρουσίαση του ερωτηματολογίου για την εμπειρία των ασθενών στο σύστημα υγείας, το οποίο παρουσίασε αναλυτικά ο κ. Χρήστος Τριανταφύλλου, Project Officer του Γραφείου του ΠΟΥ στην Αθήνα για την Ποιότητα της Φροντίδας και την Ασφάλεια των Ασθενών και αποτελεί ένα από τα εργαλεία που έρχεται να ενισχύσει το πρόγραμμα HealthIQ: το ερωτηματολόγιο αυτό αποτελεί ένα καινοτόμο εργαλείο που ενισχύει τη φωνή των ασθενών, ενώ έχει στόχο να μετρήσει την εμπειρία τους σε σχέση με την πιο πρόσφατη επίσκεψη τους σε κάποια δομή υγείας της χώρας.
Το ερωτηματολόγιο έχει σχεδιαστεί ώστε να συλλέξει δημογραφικά στοιχεία, δεδομένα σε σχέση με την κατάσταση υγείας, πτυχές της πιο πρόσφατης επίσκεψης σε κάποια δομή υγείας (π.χ. οι δεξιότητες της ομάδας φροντίδας της υγείας, συνολική ποιότητα της φροντίδας που έλαβε ο ασθενής κλπ). Πρόκειται για ένα ερωτηματολόγιο που θα μας δώσει κρίσιμα δεδομένα ώστε να αξιολογηθεί η απόδοση του συστήματος υγείας και να βελτιωθεί η φροντίδα που παρέχει το Εθνικό Σύστημα Υγείας στην Ελλάδα. Τα αποτελέσματα του ερωτηματολογίου θα επιτρέψουν στους φορείς και τις δομές υγείας να βελτιώσουν την παρεχόμενη φροντίδα, διασφαλίζοντας υψηλότερη ποιότητα και καλύτερη ανταπόκριση στις ανάγκες των ασθενών.
Συμπεράσματα και Μελλοντικές Δράσεις
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με συζητήσεις για την υλοποίηση των προτάσεων που προέκυψαν, με στόχο τη συνεχή βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας και την ενεργό συμμετοχή των ασθενών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων. Συνολικά έγινε αντιληπτό πως, οι ασθενείς δεν είναι απλώς αποδέκτες των υπηρεσιών, αλλά βασικοί διαμορφωτές τους, και η ανατροφοδότησή τους είναι απαραίτητη για τη συνεχή βελτίωση του συστήματος υγείας. Το φόρουμ αυτό αποτελεί μια ακόμα επιβεβαίωση της σημασίας του ενεργού ρόλου των ασθενών στη δημιουργία υπηρεσιών που ανταποκρίνονται στις πραγματικές τους ανάγκες.
Η Ένωση Ασθενών Ελλάδας παραμένει αφοσιωμένη στην προώθηση της συμμετοχής των ασθενών στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και στην ενίσχυση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας
