Μια ερευνητική ομάδα με επικεφαλής τη Σουηδία στο Ινστιτούτο Καρολίνσκα και στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Καρολίνσκα έδειξε σε μια νέα τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή ότι μια χαμηλή δόση του γνωστού φαρμάκου ασπιρίνη μειώνει στο μισό τον κίνδυνο υποτροπής μετά από χειρουργική επέμβαση σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού με έναν συγκεκριμένο τύπο γενετικής αλλοίωσης στον όγκο.
Κάθε χρόνο, σχεδόν δύο εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως διαγιγνώσκονται με καρκίνο του παχέος εντέρου. Μεταξύ 20 και 40% αναπτύσσουν μεταστάσεις, γεγονός που καθιστά την ασθένεια πιο δύσκολη στη θεραπεία και πιο θανατηφόρα.
Προηγούμενες μελέτες παρατήρησης έχουν υποδείξει ότι η ασπιρίνη μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο ορισμένων μορφών καρκίνου και πιθανώς και τον κίνδυνο υποτροπής μετά από χειρουργική επέμβαση σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου που φέρουν μεταλλάξεις σε γονίδια εντός της οδού σηματοδότησης PIK3.
Αυτά τα γονίδια ρυθμίζουν βασικές κυτταρικές διεργασίες όπως η ανάπτυξη και η διαίρεση. Όταν μεταλλάσσονται, αυτές οι διεργασίες μπορούν να απορυθμιστούν, οδηγώντας σε ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό των κυττάρων και ανάπτυξη καρκίνου. Ωστόσο, τα προηγούμενα ευρήματα ήταν ασυνεπή και καμία τυχαιοποιημένη κλινική δοκιμή δεν είχε επιβεβαιώσει προηγουμένως τη συσχέτιση. Για να αντιμετωπιστεί αυτό το κενό, ξεκίνησε η δοκιμή ALASCCA, η οποία έχει πλέον δημοσιευτεί στο The New England Journal of Medicine .
Η τρέχουσα μελέτη περιελάμβανε περισσότερους από 3.500 ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού από 33 νοσοκομεία στη Σουηδία, τη Νορβηγία, τη Δανία και τη Φινλανδία. Οι ασθενείς των οποίων οι όγκοι εμφάνισαν μια συγκεκριμένη γενετική μετάλλαξη στην οδό σηματοδότησης PIK3 – μια μετάλλαξη που βρέθηκε σε περίπου 40% των ασθενών – τυχαιοποιήθηκαν για να λάβουν είτε 160 mg ασπιρίνης ημερησίως είτε εικονικό φάρμακο για τρία χρόνια μετά την επέμβαση.
Για τους ασθενείς με τη γενετική μετάλλαξη στο PIK3, ο κίνδυνος υποτροπής μειώθηκε κατά 55% σε εκείνους που έλαβαν ασπιρίνη σε σύγκριση με την ομάδα του εικονικού φαρμάκου.
«Η ασπιρίνη δοκιμάζεται εδώ σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο ως θεραπεία ακριβούς ιατρικής. Αυτό είναι ένα σαφές παράδειγμα του πώς μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε γενετικές πληροφορίες για να εξατομικεύσουμε τη θεραπεία και ταυτόχρονα να εξοικονομήσουμε πόρους και πόνο», λέει η πρώτη συγγραφέας Άννα Μάρτλινγκ, καθηγήτρια στο Τμήμα Μοριακής Ιατρικής και Χειρουργικής του Ινστιτούτου Καρολίνσκα και επικεφαλής χειρουργός στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Καρολίνσκα.
Πώς, λοιπόν, μειώνει η ασπιρίνη τον κίνδυνο υποτροπής του καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού; Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το αποτέλεσμα πιθανότατα οφείλεται στο ότι η ασπιρίνη δρα μέσω αρκετών παράλληλων μηχανισμών—μειώνει τη φλεγμονή, αναστέλλει τη λειτουργία των αιμοπεταλίων και την ανάπτυξη του όγκου. Αυτός ο συνδυασμός καθιστά το περιβάλλον λιγότερο ευνοϊκό για τον καρκίνο.
«Παρόλο που δεν κατανοούμε ακόμη πλήρως όλους τους μοριακούς δεσμούς, τα ευρήματα υποστηρίζουν σθεναρά τη βιολογική λογική και υποδηλώνουν ότι η θεραπεία μπορεί να είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική σε γενετικά καθορισμένες υποομάδες ασθενών», λέει ο Martling.
Οι ερευνητές πιστεύουν ότι τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να έχουν παγκόσμια σημασία και να επηρεάσουν τις κατευθυντήριες γραμμές θεραπείας για τον καρκίνο του παχέος εντέρου και του ορθού παγκοσμίως. Ο Martling θεωρεί το γεγονός ότι το φάρμακο είναι καθιερωμένο ως σημαντικό πλεονέκτημα.
«Η ασπιρίνη είναι ένα φάρμακο που είναι άμεσα διαθέσιμο παγκοσμίως και εξαιρετικά φθηνό σε σύγκριση με πολλά σύγχρονα φάρμακα για τον καρκίνο, κάτι που είναι πολύ θετικό», λέει ο Martling.
Περισσότερες πληροφορίες: Anna Martling et al, Χαμηλή δόση ασπιρίνης για εντοπισμένο καρκίνο του παχέος εντέρου με τροποποίηση PI3K, New England Journal of Medicine (2025). DOI: 10.1056/NEJMoa2504650
Πληροφορίες περιοδικού: New England Journal of Medicine
Πηγή: medicalxpress.com
