Πρόσφατα έρευνα του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης — σε συνεργασία με διεθνείς υγειονομικούς φορείς — κρούει «καμπανάκι» για τα σημάδια μιας σταδιακής αλλά δραματικής αύξησης λοιμωδών νοσημάτων παγκοσμίως.
Τι δείχνει η μελέτη
- Η έρευνα βασίστηκε σε στοιχεία και γνώμες από 3.752 επαγγελματίες υγείας και ερευνητές σε 151 χώρες, εκ των οποίων το 86.9% προέρχονταν από χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος — δηλαδή περιοχές που πλήττονται περισσότερο από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
- Σύμφωνα με τους ειδικούς, τα νοσήματα που θεωρούνται σήμερα ως οι πιο «επικίνδυνες» και πιθανόν να κάνουν άλμα αύξησης είναι νόσοι που μεταδίδονται από φορείς (μπετά — κουνούπια), όπως malaria και dengue, αλλά και κλασικές λοιμώξεις όπως tuberculosis.
- Οι παράγοντες που «τρέχουν» αυτή την αύξηση είναι κυρίως:
- Η κλιματική αλλαγή: αύξηση θερμοκρασιών, αλλαγές στα πρότυπα βροχοπτώσεων και εποχικότητας — κάτι που διευρύνει την εξάπλωση φορέων και προσφέρει νέες περιοχές για «φωλιά» των κουνουπιών.
- Η κοινωνικοοικονομική ανισότητα: φτωχές περιοχές με περιορισμένη πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη και υποδομές είναι ιδιαίτερα ευάλωτες.
- Η αντοχή στα φάρμακα (αντιμικροβιακή αντοχή) — κάτι που καθιστά πιο δύσκολη την αντιμετώπιση ακόμη και «παραδοσιακών» λοιμώξεων.
Τι σημαίνει «σταδιακή καταστροφή»
Οι συγγραφείς της μελέτης προειδοποιούν πως δεν πρόκειται απαραίτητα για απότομη πανδημία, αλλά για μια αργή, ύπουλη επιδείνωση: σταθερά αυξανόμενος φόρτος νόσων, που εισβάλλουν σε περιοχές που μέχρι τώρα ήταν «ασφαλείς».
Αυτό σημαίνει ότι οι υγειονομικές υποδομές, τα συστήματα πρόληψης και εποπτείας, οι πολιτικές δημόσιας υγείας και οι παρεμβάσεις πρέπει να προσαρμοστούν — τώρα.
Τι σημαίνει αυτό για εμάς — και για την Ελλάδα
- Οι αλλαγές στο κλίμα, ακόμη και αν οι συνέπειές τους έχουν καλύτερη παρουσία σε τροπικές ή υποτροπικές περιοχές, δεν αφήνουν «ασφαλείς ζώνες». Όσο η θερμοκρασία ανεβαίνει, όσο τα πρότυπα βροχοπτώσεων αλλάζουν, όσο οι καιρικές ακρότητες γίνονται συχνότερες — η γεωγραφία δεν αποτελεί πλέον ασφάλεια.
- Περιοχές με ανισότητες, φτωχές υποδομές, περιορισμένη πρόσβαση στην υγεία, μεγαλύτερη φτώχεια, είναι πιο επιβαρυμένες — και αυτό δεν αφορά μόνο χώρες του παγκόσμιου Νότου.
- Η αντοχή κάποιων μικροβίων ή ιών στα φάρμακα (αντιβιοτικά, αναστολείς κ.λπ.) σημαίνει πως ακόμη και παλιές λοιμώξεις μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα δύσκολες στη θεραπεία.
- Η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση, η ισορροπία μεταξύ περιβαλλοντικής πολιτικής και υγειονομικής επαγρύπνησης, η ενίσχυση των συστημάτων υγείας — δεν είναι πλέον «καλό να τα έχουμε». Είναι αναγκαιότητα.
Τι μπορούμε να κάνουμε (σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο)
- Να στηρίξουμε πολιτικές και πρακτικές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής — όχι μόνο για το περιβάλλον, αλλά για την υγεία.
- Να δείχνουμε ευαισθησία στη δημόσια υγεία: καθαρότητα ύδρευσης, υγιεινή, πρόληψη, τήρηση μέτρων.
- Να είμαστε ενημερωμένοι για τα νοσήματα που αλλάζουν μορφή — και να μην θεωρούμε δεδομένη την ασφάλεια της γεωγραφίας ή του κλίματος.
- Να πιέζουμε για δίκαιη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη — ιδιαίτερα στις πιο ευάλωτες περιοχές.
Πηγή: www.ox.ac.uk/news/2025
