Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίστηκε ότι η χρήση παρακεταμόλης (ακεταμινοφαίνη ή Tylenol) κατά την εγκυμοσύνη συνδέεται με τον αυτισμό στα παιδιά, προτρέποντας τις έγκυες γυναίκες να αποφεύγουν το παυσίπονο. Αυτή η ανακοίνωση έχει προκαλέσει ανησυχία, σύγχυση και μια σειρά από αντιδράσεις από ειδικούς υγείας παγκοσμίως. Τα σχόλια του Τραμπ έρχονται σε μια μακρά σειρά αβάσιμων ισχυρισμών σχετικά με τις αιτίες του αυτισμού, με την παρακεταμόλη να αποτελεί πλέον τον τελευταίο στόχο.
Για να κατανοήσουμε αυτούς τους ισχυρισμούς, πρέπει να εξετάσουμε τι είναι στην πραγματικότητα ο αυτισμός και γιατί οι διαγνώσεις έχουν αυξηθεί. Η διαταραχή του φάσματος του αυτισμού (ΔΑΦ) ή αυτισμός είναι μια σύνθετη νευροαναπτυξιακή πάθηση που επηρεάζει την κοινωνική αλληλεπίδραση, την επικοινωνία και τη συμπεριφορά. Δεν είναι ασθένεια, αλλά μια δια βίου διαφορά στον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι βιώνουν και αλληλεπιδρούν με τον κόσμο.
Ενώ οι διαγνώσεις αυτισμού έχουν αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην καλύτερη ενημέρωση, στα ευρύτερα διαγνωστικά κριτήρια και στη βελτιωμένη πρόσβαση στις αξιολογήσεις. Πολλοί άνθρωποι, ιδίως οι γυναίκες και όσοι έχουν λιγότερο τυπικές εκδηλώσεις, είχαν προηγουμένως παραλειφθεί ή είχαν διαγνωστεί λανθασμένα.
Οι πρόσφατες δηλώσεις του Τραμπ επικαλούνται αυξανόμενα στοιχεία που συνδέουν την παρακεταμόλη κατά την εγκυμοσύνη με τον αυτισμό και υποδηλώνουν ότι οι κοινότητες των Άμις και της Κούβας ουσιαστικά δεν έχουν αυτισμό επειδή δεν χρησιμοποιούν το φάρμακο. Ωστόσο, υπάρχουν καταγεγραμμένα κρούσματα αυτισμού τόσο στην κοινότητα των Άμις όσο και στην Κούβα.
Και οι δύο κοινότητες χρησιμοποιούν επίσης παρακεταμόλη, αλλά δεν χρησιμοποιείται τόσο ευρέως όσο στις ΗΠΑ ή το Ηνωμένο Βασίλειο, ας πούμε, κάτι που θα μπορούσε να υποδηλώνει μια σύνδεση μεταξύ της χρήσης του φαρμάκου και του αυτισμού (υψηλή χρήση, υψηλή συχνότητα εμφάνισης αυτισμού· χαμηλή χρήση, χαμηλή συχνότητα εμφάνισης αυτισμού). Ωστόσο, η απόδοση χαμηλών ποσοστών στη χρήση παρακεταμόλης αγνοεί την πολυπλοκότητα της διάγνωσης, της αναφοράς, της πρόσβασης στην υγειονομική περίθαλψη και του πολιτισμικού ή θρησκευτικού στιγματισμού σε διαφορετικούς πληθυσμούς.
Μια πιο λεπτομερής εικόνα
Τα επιστημονικά στοιχεία παρουσιάζουν μια πιο λεπτομερή εικόνα από τις δηλώσεις του Λευκού Οίκου. Μια ανασκόπηση του 2025, που χρηματοδοτήθηκε από τα Εθνικά Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ, ανέλυσε 46 μελέτες. Είκοσι επτά από αυτές διαπίστωσαν μια σύνδεση μεταξύ της χρήσης παρακεταμόλης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του αυξημένου κινδύνου νευροαναπτυξιακών διαταραχών στα παιδιά. Η ανασκόπηση ενισχύει τα στοιχεία για μια πιθανή σύνδεση, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι δεν αποδεικνύει ότι η παρακεταμόλη προκαλεί αυτισμό. Άλλοι παράγοντες – όπως το γιατί οι γυναίκες έλαβαν παρακεταμόλη εξαρχής (λοίμωξη ή πυρετός) – θα μπορούσαν να εξηγήσουν τα αποτελέσματα.
Πιο καθησυχαστική είναι η μεγαλύτερη και πιο αυστηρή μελέτη μέχρι σήμερα – μια σουηδική εθνική ανάλυση σε πάνω από 2,4 εκατομμύρια παιδιά. Δεν διαπίστωσε κανένα στοιχείο αυξημένου κινδύνου αυτισμού σε παιδιά των οποίων οι μητέρες χρησιμοποιούσαν παρακεταμόλη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αφού λήφθηκαν υπόψη οικογενειακοί και γενετικοί παράγοντες.
Η μελέτη παρέχει ισχυρή διαβεβαίωση ότι η παρακεταμόλη, όταν χρησιμοποιείται όπως συνιστάται, αποτελεί απίθανη αιτία αυτισμού. Μια άλλη ανασκόπηση του 2025 έδειξε ομοίως ότι η λήψη παρακεταμόλης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι απίθανο να αυξήσει σημαντικά τον κίνδυνο αυτισμού στα παιδιά.
Ο αυτισμός δεν έχει μία μόνο, απλή αιτία. Αναπτύσσεται μέσω μιας σύνθετης αλληλεπίδρασης γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ενώ η γενετική παίζει σημαντικό ρόλο, κανένα μεμονωμένο γονίδιο ή μετάλλαξη δεν εξηγεί τον αυτισμό από μόνο του. Περιβαλλοντικοί παράγοντες – όπως μια λοίμωξη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ορισμένα φάρμακα, μικροπλαστικά, προχωρημένη γονική ηλικία ή επιπλοκές γύρω από τον τοκετό – μπορεί επίσης να αυξήσουν τον κίνδυνο. Ωστόσο, στις περισσότερες περιπτώσεις, ο αυτισμός δεν μπορεί να αποδοθεί σε έναν μόνο παράγοντα.
Η κλινική πραγματικότητα είναι ότι η παρακεταμόλη παραμένει το παυσίπονο πρώτης επιλογής για τις έγκυες γυναίκες για καλό λόγο. Ο ανεπεξέργαστος πόνος και ο πυρετός κατά την εγκυμοσύνη μπορούν από μόνοι τους να θέσουν σε σοβαρούς κινδύνους τόσο για τη μητέρα όσο και για το μωρό – αυξάνοντας τον κίνδυνο γενετικών ανωμαλιών όπως η δισχιδής ράχη, η λαγωχειλία ή η υπερώα και τα καρδιακά προβλήματα.
Άλλα κοινά παυσίπονα, όπως η ιβουπροφαίνη και η ασπιρίνη, δεν συνιστώνται κατά την εγκυμοσύνη εκτός εάν βρίσκονται υπό ιατρική παρακολούθηση, καθώς εγκυμονούν κινδύνους για το μωρό, συμπεριλαμβανομένων προβλημάτων με την κυκλοφορία του αίματος, τους πνεύμονες και την ανάπτυξη των νεφρών.
Η ρυθμιστική αρχή φαρμάκων του Ηνωμένου Βασιλείου επιβεβαίωσε ότι η παρακεταμόλη είναι ασφαλής για χρήση κατά την εγκυμοσύνη όταν λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι προκαλεί οριστικά αυτισμό και οι έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να αποφεύγουν την απαραίτητη θεραπεία για τον πόνο ή τον πυρετό. Οι ειδικοί συμφωνούν ότι δεν χρειάζεται να αλλάξουν οι υπάρχουσες συμβουλές – η παρακεταμόλη παραμένει ασφαλής για χρήση για τον πόνο ή τον πυρετό κατά την εγκυμοσύνη όταν λαμβάνεται σύμφωνα με τις οδηγίες.
Για τις έγκυες γυναίκες που βιώνουν πόνο, το NHS συνεχίζει να συνιστά να δοκιμάζονται πρώτα φυσικά μέτρα – να βγαίνουν καθαροί αέρας, να πίνουν νερό και να αποφεύγουν τις οθόνες. Αλλά όταν αυτά δεν λειτουργούν, η παρακεταμόλη παραμένει η ασφαλέστερη φαρμακευτική επιλογή όταν λαμβάνεται στη χαμηλότερη δόση για το συντομότερο δυνατό χρονικό διάστημα.
Τελικά, η συζήτηση για την παρακεταμόλη και τον αυτισμό καταδεικνύει ένα οικείο μοτίβο: η σύνθετη επιστήμη περιορίζεται σε πολιτικά λεγόμενα. Ο αυτισμός είναι μια πολυπαραγοντική πάθηση που διαμορφώνεται από τη γενετική και το περιβάλλον, όχι από ένα μόνο χάπι που λαμβάνεται κατά την εγκυμοσύνη.
Το συντριπτικό βάρος των αποδεικτικών στοιχείων εξακολουθεί να υποστηρίζει την παρακεταμόλη ως την ασφαλέστερη επιλογή για τις έγκυες γυναίκες όταν χρησιμοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες. Ο πραγματικός κίνδυνος δεν είναι το φάρμακο – είναι οι υπεραπλουστευμένοι ισχυρισμοί που δημιουργούν φόβο και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη στην υγειονομική περίθαλψη.
Πηγή : theconversation.com
