Όταν αναφερόμαστε στην ανακάλυψη της δομής του DNA, τα ονόματα των Τζέιμς Γουάτσον και Φράνσις Κρικ έρχονται αμέσως στο προσκήνιο. Πολύ λιγότερο γνωστό –και αδικαιολόγητα παραγνωρισμένο για δεκαετίες– είναι το όνομα της Ρόζαλιντ Φράνκλιν, της Βρετανίδας φυσικής επιστήμονα που με τη δουλειά της έθεσε τα θεμέλια για μία από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της σύγχρονης επιστήμης.
Η Ρόζαλιντ Φράνκλιν γεννήθηκε το 1920 σε εύπορη οικογένεια στο Λονδίνο και από νωρίς έδειξε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις θετικές επιστήμες. Αψηφώντας τα κοινωνικά στερεότυπα της εποχής, σπούδασε φυσική και χημεία στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ, ανοίγοντας τον δρόμο για μία καριέρα γεμάτη επιτεύγματα – αλλά και αμφισβήτηση.
Στα μέσα της δεκαετίας του 1950, η Φράνκλιν εργάστηκε στο King’s College του Λονδίνου, όπου εξειδικεύτηκε στην τεχνική της περίθλασης ακτίνων Χ. Εκεί πέτυχε κάτι μοναδικό: κατέγραψε μια από τις πιο καθαρές και αποκαλυπτικές εικόνες του DNA, γνωστή ως «Φωτογραφία 51». Η εικόνα αυτή αποτέλεσε την κρίσιμη απόδειξη ότι το DNA διαθέτει δομή διπλής έλικας.
Η φωτογραφία αυτή όμως δόθηκε –χωρίς τη γνώση ή τη συναίνεσή της– στους Γουάτσον και Κρικ, οι οποίοι την αξιοποίησαν για να καταλήξουν στο περίφημο μοντέλο τους. Το 1953, δημοσίευσαν την πρότασή τους στο περιοδικό Nature, αλλά η συμβολή της Φράνκλιν αναφέρθηκε μόνο περιφερειακά. Οι ίδιοι οι επιστήμονες που βραβεύτηκαν με Νόμπελ το 1962, παραδέχτηκαν αργότερα ότι χωρίς τα δεδομένα της, ίσως να μην είχαν φτάσει τόσο γρήγορα στην ανακάλυψη.
Δυστυχώς, η Ρόζαλιντ Φράνκλιν δεν έζησε για να δει την επιτυχία και τη δικαίωση. Πέθανε το 1958, σε ηλικία μόλις 37 ετών, από καρκίνο των ωοθηκών – ενδεχομένως συνέπεια της παρατεταμένης έκθεσής της στην ακτινοβολία κατά τις έρευνές της. Το Βραβείο Νόμπελ δεν απονέμεται μετά θάνατον και έτσι το όνομά της αποκλείστηκε.
Σήμερα, δεκαετίες μετά, η επιστημονική κοινότητα αναγνωρίζει όλο και περισσότερο τη σπουδαιότητα της συνεισφοράς της. Πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, ακόμη και ένα διαστημικό ρόβερ που θα εξερευνήσει τον Άρη, φέρουν το όνομά της – ως ελάχιστο φόρο τιμής σε μια γυναίκα που άλλαξε την επιστήμη.
Η Ρόζαλιντ Φράνκλιν δεν ήταν μόνο η «γυναίκα του DNA». Ήταν μια λαμπρή επιστήμονας, με έργο που εκτείνεται και σε άλλους τομείς, όπως η ιολογία και η κρυσταλλογραφία. Πάνω απ’ όλα, ήταν ένα φωτεινό παράδειγμα αφοσίωσης, επιμονής και επιστημονικής ακεραιότητας σε έναν κόσμο που δεν ήταν έτοιμος να την αναγνωρίσει.
