Χαιρετισμός του Ολύμπιου Παπαδημητρίου: Τι ζητάει από την πολιτεία για να μην αντιμετωπίζονται οι Έλληνες Ασθενείς ως υποδεέστεροι των Ασθενών της Ευρώπης
Επιμέλεια Νανά Παλαιτσάκη
Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ καλωσορίζοντας την νέα χρονιά και απευθυνόμενος σε Υπουργούς, εκπροσώπους κομμάτων, θεσμικών φορέων, εκπροσώπους Συλλόγων Ασθενών και εκπροσώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης αφού ευχήθηκε υγεία αλλά και κάθε προσωπική, οικογενειακή και επαγγελματική επιτυχία στους παρευρισκόμενους έκανε τον απολογισμό της χρονιάς που πέρασε και παρουσίασε τους στόχους για το άμεσο μέλλον.
Καταρχάς έκανε αναφορά στο 2023 και την πικρή γεύση που άφησε καθώς οι επιστροφές σε κάποιες κατηγορίες φαρμάκων άγγιξαν τα άκρα. « Αφήνουμε πίσω μας το 2024 ένα έτος, που στον τομέα του φαρμάκου περιείχε πολλές υποσχέσεις κ δεσμεύσεις, πολλές δράσεις και αποφάσεις, κάποιες από αυτές τολμηρές, και ανυπομονούμε όλοι να δούμε τα οριστικά του αποτελέσματα, το συντομότερο δυνατό ελπίζουμε…Η ανάγκη για ουσιαστικές, αλλά και τολμηρές παρεμβάσεις στην πολιτική για το φάρμακο είναι περισσότερο επιτακτική από ποτέ, αφού η βιωσιμότητα του συστήματος υγείας ακροβατεί επικίνδυνα. Παραμένει ζητούμενο η διαμόρφωσή μιας βιώσιμης εθνικής φαρμακευτικής πολιτικής, με επίκεντρο τον ασθενή, με στόχο την καλή Δημόσια Υγεία και με συμβολή στην Εθνική Οικονομία. Επένδυση στην καινοτομία και το φάρμακο σημαίνει επένδυση στο μέλλον της κοινωνίας μας.
Τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας του
- Διαμόρφωση βιώσιμης εθνικής πολιτικής με επίκεντρο τον ασθενή.
- Η υποχρηματοδότηση μπλοκάρει την είσοδο νέων φαρμάκων στην χώρα.
- Η Φαρμακευτική βιομηχανία κάλυψε το κενό της χρηματοδότησης συνεισφέροντας 18.1 δις, τα τελευταία 11 χρόνια, μαζί με τους ασθενείς
- Η Ελλάδα έχει τις χαμηλότερες τιμές φαρμάκων και τις μεγαλύτερες επιστροφές
- Αποκάλεσε τον Υπουργό Υγείας « εφευρέτη του clawback και χαρακτήρισε άμεσες τις παρεμβάσεις του απαλλαγμένες από πολιτικό κόστος
- Οι Έλληνες ασθενείς βρίσκονται σε υποδεέστερη θέση με τους Ευρωπαίους ασθενείς
- Το 2025 θα κρίνει αν έγιναν σωστά βήματα το 2024
- Από τα 221 καινοτόμα φάρμακα που εγκρίθηκαν στην Ευρώπη, το διάστημα 2020 – 2023 , στην Ελλάδα ήρθαν μόνο τα 43 !
- Στην Ευρώπη επενδύονται 44 δις για κλινικές μελέτες, με την Ελλάδα ν’ απορροφά μόνο 150 εκ/ρια
( Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του προέδρου )
Η Ελλάδα έχει τις χαμηλότερες τιμές φαρμάκων
Θα ήθελα να κάνω μια σύντομη ιστορική αναδρομή: Από το 2012 μέχρι το 2023, τα τελευταία δηλαδή 11 χρόνια, η δαπάνη αυξήθηκε κατά 63%, δηλαδή περίπου 5,5% ανά έτος, όσο και στην υπόλοιπη Ευρώπη, ίσως λιγοτερο. Η Δημόσια χρηματοδότηση, όμως, μειώθηκε κατά 23%.
Πιστεύω είναι απόλυτα κατανοητό από όλους, ότι το κενό που έχει δημιουργηθεί είναι πολύ μεγάλο. Και το κενό αυτό αναγκάστηκε να το καλύψει η φαρμακευτική βιομηχανία (οι εταιρείες μέλη του ΣΦΕΕ έχουν συνεισφέρει περισσότερα από
18,1 δισ. ευρώ μέσω των υποχρεωτικών επιστροφών), αλλά και οι ασθενείς. Τα τελευταία δύο χρόνια μάλιστα η συνεισφορά της βιομηχανίας μας είναι μεγαλύτερη από αυτήν της Πολιτείας.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με τις χαλημότερες τιμές φαρμάκων και τις μεγαλύτερες επιστροφές, πράγμα που μας φέρνει σε ακραία θέση στην Ευρώπη.
Για να σας δώσω μια άλλη διάσταση: υπολειπόμαστε 1,5 δις ευρώ, όπως διαφαίνεται από τη σύγκριση της Συνολικής Δημόσιας κατά κεφαλή Φαρμακευτικής Δαπάνης στη χώρα μας που είναι 255 €, και της Συνολικής Δημόσιας κατά κεφαλή Φαρμακευτικής Δαπάνης στις Νότιες Χώρες της Ευρώπης (Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία και Γαλλία) που είναι 409 € (δηλαδή 150 εκατ. € Χ 10 εκατ. πληθυσμό).
Επιπλέον, η Πολιτεία τα τελευταία αρκετά χρόνια ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με την ανακατανομή των υποχρεωτικών επιστροφών (clawback) για την πρόσκαιρη ανακούφιση σε κάποιες κατηγορίες φαρμάκων.
Ώσπου φτάνουμε στο 2024, οπότε ανέλαβε τα καθήκοντά του ως Υπουργός Υγείας, ο κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ένας καλός γνώστης του χώρου της υγείας και του φαρμάκου από την προηγούμενη θητεία του – ο εφευρέτης του clawback, όπως ο ίδιος συχνά πυκνά επαναλαμβάνει. Έχοντας πλήρη αντίληψη της κατάστασης, ξεκίνησε άμεσες και ουσιαστικές παρεμβάσεις, ενώ έχει αναλάβει και σημαντικές δεσμεύσεις σε αυτό το χρονικό διάστημα. Παρεμβάσεις και δεσμεύσεις που δεν φαίνεται να είναι απαλλαγμένες από πολιτικό κόστος.
Ο Υπουργός Υγείας κατανοεί τα προβλήματα
Παρά τη δυσθυμία λοιπόν που μας δημιουργούν οι αριθμοί του 2023, είναι ευχάριστο το γεγονός πως έχουμε επικοινωνία και συνεργασία με έναν υπουργό υγείας που κατανοεί τα ζητήματα και έχει άποψη για αυτά και διάθεση για δράση αλλά και με μια Κυβέρνηση που έχει συνειδητοποιήσει το πρόβλημα γενικότερα. Ωστόσο, πέρα από την διαχρονική ανάγκη ελέγχου του ρυθμού αύξησης της δαπάνης και τις σημαντικές κινήσεις που γίνονται προς αυτή την κατεύθυνση, το πρόβλημα της χρηματοδότησης ή καλύτερα της υποχρηματοδότησης παραμένει.
Την προηγούμενη εβδομάδα είχαμε μια πολύ εποικοδομητική συνάντηση με τον Πρωθυπουργό και το επιτελείο του, όπου του εξηγήσαμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα στη διάθεση καινοτόμων φαρμάκων. Ο Πρωθυπουργός εξέφρασε την κατανόησή του για τις πιεστικές συνθήκες που επικρατούν στον κλάδο μας και μας ανέφερε ποιο είναι το πλάνο ενίσχυσης της χρηματοδότησης για τη δημόσια φαρμακευτική δαπάνη εφέτος και τα επόμενα χρόνια, αλλά και ότι θα επανεξετάσει το θέμα επιπλέον πόρων για το Ταμείο Καινοτομίας. Είναι σαφές πως το πλάνο αυτό δεν αρκεί για να μειώσει το τεράστιο ποσοστό των υποχρεωτικών επιστροφών, ενώ αρκετοί είναι εκείνοι που φοβούνται πως αυτές μπορεί να αυξηθούν περαιτέρω. Ο ισχυρισμός της κυβέρνησης βέβαια είναι πως δεν υπάρχουν άλλες δυνατότητες , η δική μας άποψη είναι πως είναι ζήτημα προτεραιοτήτων, το φάρμακο δεν είναι πολύ ψηλά σε αυτές, παρόλο που συμβάλλει ουσιαστικά στο περιορισμό των εξόδων σε άλλα κέντρα κόστους στο σύστημα υγείας, αλλά και στην κοινωνία γενικότερα. Ένα τρανταχτό παράδειγμα για αυτό, είναι τα εμβόλια κατά της COVID-19 και το κόστος που αποφεύχθηκε χάρη σε αυτά. Αφέθηκε βέβαια ανοιχτό το ενδεχόμενο … στο μέλλον οι συνθήκες να οδηγήσουν σε αναθεώρηση της κρατικής χρηματοδότησης…
Επιπλέον, κατά τη συνάντηση με τον Πρωθυπουργό κατέστη σαφές πως η κυβέρνηση και το Υπουργείο Υγείας είναι απρόθυμοι, παρά τη βεβαιότητα για την απόδοση των μέτρων ελέγχου της δαπάνης που λαμβάνουν, να αναλάβουν κάποια δέσμευση για ένα ανώτατο επίπεδο υποχρεωτικών επιστροφών το οποίο προφανώς θα πρέπει να είναι χαμηλότερο από τα σημερινά επίπεδα.
Για το Σύμφωνο Συνεργασίας
Αναρωτιώμαστε βέβαια, με αυτό το δεδομένο, τι Σύμφωνο Συνεργασίας να υπογράψουμε για τα επόμενα 3 χρόνια αφού πρακτικά η βιομηχανία καλείται σταθερά να δεσμεύεται οικονομικά ενώ η κυβέρνηση δεσμεύεται μόνο σε προθέσεις και ποτέ σε εκβάσεις… Εδώ και χρόνια ο ΣΦΕΕ ζητά σταδιακή αύξηση της χρηματοδότησης της φαρμακευτικής δαπάνης σε συνδυασμό με μέτρα συγκράτησής της.
Οι Έλληνες ασθενείς σε υποδεέστερη θέση σε σχέση με τους άλλους Ευρωπαίους
Η υποχρηματοδότηση του φαρμάκου φέρνει τους Έλληνες ασθενείς σε υποδεέστερη θέση έναντι των άλλων Ευρωπαίων. Μια ανησυχητική συνέπεια της υποχρηματοδότησης είναι ότι σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες μελέτες της εταιρείας IQVIA, για το χρονικό διάστημα 2020 –2023, από τα 221 νέα καινοτόμα φάρμακα που εγκρίθηκαν κεντρικά στην Ευρώπη και θα μπορούσαν να έρθουν στην Ελλάδα, ήρθαν μόνο τα 43, δηλαδή μόνο ένα στα πέντε (1/5) νέα καινοτόμα φάρμακα. Και δυστυχως η κατάσταση θα χειροτερέψει…
Από τα 44 δις που δίνονται στην Ευρώπη για κλινικές μελέτες, η χώρα μας απορροφά μόνο 150 εκατομμύρια
Το 2025 θα είναι μια κρίσιμη χρονιά. Θα είναι η χρονιά όπου θα φανεί αν και σε ποιο βαθμό έγιναν βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση το 2024 αφού όλοι περιμενουμε με ανυπομονησία την οριστικοποίηση των λογαριασμών της χρονιάς που πέρασε. Είναι επίσης η χρονιά όπου θα ωριμάσουν κάποια από τα μέτρα που ελήφθησαν το 2024 ενώ θα προστεθούν και αρκετά άλλα που δρομολογούνται αυτή την περίοδο.
Ένα ακόμη σημαντικό μέτρο είναι το «επενδυτικό clawback» που ο ίδιος ο κ. Γεωργιάδης, ως Υπουργός Ανάπτυξης, έκανε πραγματικότητα το 2019 μέσα σε λίγους μήνες. Θα ήθελα όμως εδώ να επαναλάβω για πολλοστή φορά πως το «επενδυτικό clawback» δεν είναι μέτρο διαχείρισης των υποχρεωτικών επιστροφών αλλά μέτρο προσέλκυσης επενδύσεων. Και αυτό διότι δεν αφορά το σύνολο των εταιρειών αλλά μόνο εκείνες που έχουν τη δυνατότητα να υλοποιούν επενδύσεις.
Τεράστια τα οφέλη των κλινικών μελετών για τους ασθενείς, το σύστημα υγείας και την εθνική οικονομία
Με την ενσωμάτωσή του, μάλιστα, στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ) μειώθηκε ο αριθμός των εταιρειών που συμμετείχαν ενώ προκλήθηκαν σημαντικές αλλαγές και το νέο σχήμα αποδείχθηκε ελκυστικό για τις παραγωγικές επενδύσεις και ελάχιστα για τις κλινικές μελέτες.
Είναι σημαντικό 1) να υιοθετηθούν πιο ελκυστικά/αποτελεσματικά κίνητρα για την προσέλκυση επενδύσεων σε κλινικές μελέτες, 2) να γίνουν πιο γρήγορες οι διαδικασίες έγκρισης. Πρέπει να αντιληφθούμε πως το περιβάλλον των κλινικών μελετών είναι άκρως ανταγωνιστικό. Στην Ευρώπη επενδύονται ετησίως πάνω από €44 δισ. σε κλινικές μελέτες ετησίως, με την Ελλάδα να απορροφά μόλις €100 με €150 εκατ. Τα οφέλη των κλινικών μελετών είναι γνωστά, πρώτα από όλα για τους ασθενείς, καθώς μπορούν να απολαμβάνουν δωρεάν νέες, καινοτόμες θεραπείες που κυριολεκτικά σώζουν ζωές, για το σύστημα υγείας, για την κοινωνία και για την εθνική οικονομία.