Ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια διαταραχή κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας υπερλειτουργεί, παράγοντας υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών (Τ4 και Τ3). Οι ορμόνες αυτές ρυθμίζουν το μεταβολισμό, την καρδιακή λειτουργία, τη θερμοκρασία του σώματος και άλλες βασικές λειτουργίες. Η υπερβολική τους παραγωγή μπορεί να προκαλέσει σοβαρά συμπτώματα και επιπλοκές.
Η Επίκουρη Καθηγήτρια Ενδοκρινολογίας, Θεραπευτική Κλινική, Νοσοκομείο Αλεξάνδρα, Ιατρική Σχολή Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Σταυρούλα (Λίνα) Πάσχου συνοψίζει τα νεότερα δεδομένα.
Αίτια του υπερθυρεοειδισμού
Τα αίτια του υπερθυρεοειδισμού είναι ποικίλα και περιλαμβάνουν τις εξής καταστάσεις:
1. Νόσος Graves
Πρόκειται για την πιο συχνή αιτία υπερθυρεοειδισμού. Είναι αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα παράγει αντισώματα που διεγείρουν το θυρεοειδή να παράγει υπερβολικές ποσότητες ορμονών. Συχνά συνοδεύεται από εξόφθαλμο, δηλαδή διόγκωση των ματιών.
2. Τοξική οζώδης βρογχοκήλη
Η πάθηση αυτή προκαλείται από οζίδια στον θυρεοειδή που λειτουργούν αυτόνομα, παράγοντας μεγάλες ποσότητες ορμονών. Είναι πιο συχνή σε μεγαλύτερης ηλικίας άτομα.
3. Θυρεοειδίτιδα
Η φλεγμονή του θυρεοειδούς μπορεί να οδηγήσει σε προσωρινή αύξηση των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα. Μπορεί να προκληθεί από ιογενείς λοιμώξεις, αυτοάνοσες παθήσεις ή μετά τον τοκετό (μετά τον τοκετό θυρεοειδίτιδα). Επειδή εδώ δεν έχουμε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς, η κατάσταση είναι γνωστή ως θυρεοτοξίκωση
4. Υπερδοσολογία θυρεοειδικών φαρμάκων
Η λανθασμένη ή υπερβολική λήψη φαρμάκων για υποθυρεοειδισμό μπορεί να προκαλέσει εξωγενή ή ιατρογενή υπερθυρεοειδισμό. Επειδή κι εδώ δεν έχουμε υπερλειτουργία του θυρεοειδούς, η κατάσταση είναι γνωστή ως θυρεοτοξίκωση
5. Όγκοι
Σπάνια, όγκοι της υπόφυσης ή των ωοθηκών/όρχεων μπορούν να επηρεάσουν το
θυρεοειδή και να οδηγήσουν σε υπερθυρεοειδισμό.
Συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού
Τα κύρια συμπτώματα περιλαμβάνουν:
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους παρά την αυξημένη όρεξη.
• Ταχυκαρδία, αίσθημα παλμών ή αρρυθμίες.
• Νευρικότητα, άγχος ή ευερεθιστότητα.
• Αυξημένη εφίδρωση και δυσανεξία στη ζέστη.
• Τρέμουλο στα χέρια.
• Κόπωση ή αδυναμία.
• Αυξημένη κινητικότητα του εντέρου (διάρροιες).
• Διόγκωση του θυρεοειδούς (βρογχοκήλη).
• Διόγκωση των ματιών (σε νόσο Graves).
Διάγνωση
Η διάγνωση του υπερθυρεοειδισμού βασίζεται σε:
1. Κλινική εξέταση: Εκτίμηση του θυρεοειδούς και των συμπτωμάτων.
2. Εργαστηριακές εξετάσεις: Μέτρηση των επιπέδων Τ3, Τ4, TSH (θυρεοειδοτρόπου ορμόνης) και των αυτοαντισωμάτων. Στον υπερθυρεοειδισμό οι Τ3 και Τ4 είναι αυξημένες, ενώ η TSH είναι μειωμένη συνήθως.
3. Απεικονιστικές εξετάσεις: Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς για την εκτίμηση της λειτουργίας του αδένα ή υπερηχογράφημα.
Θεραπεία
Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Οι βασικές επιλογές είναι οι εξής:
1. Φαρμακευτική αγωγή: Αντιθυρεοειδικά φάρμακα που μειώνουν την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών, όπως μεθιμαζόλη, καρβιμαζόλη ή προπυλθειουρακίλη.
2. Ραδιενεργό ιώδιο: Καταστρέφει μέρος του θυρεοειδούς, μειώνοντας την υπερλειτουργία του.
3. Χειρουργική αφαίρεση: Ενδείκνυται σε περιπτώσεις που συνυπάρχουν ύποπτοι για κακοήθεια όζοι ή όταν οι άλλες θεραπείες δεν αποδίδουν.
4. Βήτα-αναστολείς: Ανακουφίζουν από συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία και τρόμο, χωρίς να επηρεάζουν τα επίπεδα των ορμονών.
Επιπλοκές
Ο μη θεραπευμένος υπερθυρεοειδισμός μπορεί να προκαλέσει:
– Καρδιολογικά προβλήματα, όπως αρρυθμίες ή καρδιακή ανεπάρκεια.
– Οστεοπόρωση, λόγω αυξημένης απώλειας ασβεστίου από τα οστά.
– Θυρεοτοξική κρίση, μια σοβαρή και επικίνδυνη κατάσταση που απαιτεί άμεση ιατρική παρέμβαση.
Συμπερασματικά, ο υπερθυρεοειδισμός είναι μια σοβαρή πάθηση, αλλά με έγκαιρη διάγνωση και κατάλληλη θεραπεία μπορεί να ελεγχθεί αποτελεσματικά. Αν παρατηρήσετε συμπτώματα όπως ανεξήγητη απώλεια βάρους, ταχυκαρδία ή νευρικότητα, είναι σημαντικό να συμβουλευτείτε άμεσα έναν ενδοκρινολόγο.
