Μύθοι, αλήθειες και οι πραγματικές συστάσεις των ειδικών για την ασφαλή κατανάλωση καφεΐνης.
Η καφεΐνη είναι ίσως η πιο διαδεδομένη «νόμιμη» διεγερτική ουσία στον κόσμο. Από τον πρωινό καφέ μέχρι το απογευματινό τσάι ή τα ενεργειακά ποτά, αποτελεί καθημερινή συνήθεια για εκατομμύρια ανθρώπους. Παρότι συχνά θεωρείται ακίνδυνη, οι επιστήμονες επισημαίνουν ότι η κατανάλωση καφεΐνης έχει περισσότερες λεπτές αποχρώσεις απ’ όσες νομίζουμε.
Γιατί η καφεΐνη μάς «ξυπνά»
Η καφεΐνη δρα μπλοκάροντας την αδενοσίνη, μια ουσία που συσσωρεύεται στον εγκέφαλο και προκαλεί κόπωση. Έτσι, αυξάνει την εγρήγορση, τη συγκέντρωση και –σε αρκετές περιπτώσεις– τη διάθεση. Ωστόσο, αυτή η δράση δεν λειτουργεί το ίδιο για όλους. Η ανταπόκριση εξαρτάται από το DNA μας, την ηλικία, τη φαρμακευτική αγωγή και φυσικά το πόσο συχνά καταναλώνουμε καφεΐνη.
Μύθος 1: «Όσο περισσότερος καφές, τόσο περισσότερη ενέργεια»
Στην πραγματικότητα, η υπερβολική κατανάλωση μπορεί να έχει το αντίθετο αποτέλεσμα: νευρικότητα, ταχυπαλμία, τρόμο στα χέρια και δυσκολία συγκέντρωσης. Οι ειδικοί τονίζουν ότι η «ιδανική» ποσότητα για τους περισσότερους ενήλικες βρίσκεται μέχρι τα 300–400 mg ημερησίως, δηλαδή περίπου δύο με τρεις καφέδες.
Μύθος 2: «Ο καφές αφυδατώνει»
Παρότι η καφεΐνη έχει ήπια διουρητική δράση, έρευνες δείχνουν ότι όσοι καταναλώνουν τακτικά καφέ δεν αφυδατώνονται. Το σώμα συνηθίζει και η επίδραση μειώνεται. Επιπλέον, ο καφές έχει νερό — άρα συμβάλλει συνολικά στην πρόσληψη υγρών.
Μύθος 3: «Η καφεΐνη είναι επικίνδυνη για την καρδιά»
Σε φυσιολογικά επίπεδα, η καφεΐνη δεν φαίνεται να αυξάνει τον κίνδυνο καρδιοπαθειών. Ωστόσο, άτομα με αρρυθμίες ή υπέρταση πρέπει να συμβουλεύονται γιατρό, καθώς ενδέχεται να είναι πιο ευαίσθητα στις διεγερτικές της ιδιότητες.
Πού κρύβεται η “παγίδα”
Αν και ο καφές είναι το πιο γνωστό μέσο πρόσληψης καφεΐνης, οι ειδικοί επισημαίνουν ότι πολλοί καταναλωτές αγνοούν την υψηλή περιεκτικότητα ενεργειακών ποτών, σνακ σοκολάτας ή ακόμη και ορισμένων παυσίπονων. Έτσι, η ημερήσια ποσότητα μπορεί να ξεπεράσει το όριο χωρίς να το αντιληφθούμε.
Καφές και ύπνος: η σχέση αγάπης–μίσους
Η καφεΐνη μπορεί να παραμείνει στο σώμα έως και 10–12 ώρες. Για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα ύπνου, ακόμη και ο απογευματινός καφές ενδέχεται να επηρεάσει την ποιότητα της νύχτας. Η σύσταση των ειδικών είναι ξεκάθαρη: αποφυγή καφεΐνης μετά τις 16:00, ειδικά σε πιο ευαίσθητα άτομα.
Τελικά: Πόσο καφέ να πίνω;
Το κλειδί είναι η μέτρο και η αυτοπαρατήρηση. Αν ο καφές σας κάνει να νιώθετε καλά, να λειτουργείτε καλύτερα και δεν επηρεάζει τον ύπνο ή τον καρδιακό ρυθμό, τότε η καθημερινή συνήθεια είναι μάλλον ασφαλής. Αν όμως νιώθετε ότι σας προκαλεί ένταση, πονοκέφαλο ή αϋπνία, ίσως χρειάζεται να μειώσετε την κατανάλωση.
Η καφεΐνη δεν είναι «καλή» ή «κακή» από μόνη της. Είναι ένα εργαλείο, το οποίο όταν χρησιμοποιείται σωστά μπορεί να ενισχύσει την ενέργεια και τη διάθεση. Το σημαντικό είναι να ακούμε το σώμα μας και να γνωρίζουμε πού βρίσκονται τα όριά του.
Πληροφορίες από το National Geographic
